| 31201 |
koevoet, hefboom |
koevoet:
kǫwvōt (L290p Panningen)
|
IJzeren hefboom van 90 tot 120 cm lang die van onderen eindigt in een schuin uitstaande, gespleten klauw. De koevoet wordt gebruikt bij het verplaatsen van zware lasten, maar ook voor sloopwerk en om spijkers uit te trekken. Zie voor de woordtypen domphout (L 331) en domper (L 330) ook het Tegels woordenboek, pag. 81, s.v. ɛd√¥mpeɛ: "het optillen of verplaatsen van een zwaar voorwerp door middel van een hefboom, die men op een ondergeschoven blok of steen laat rusten."' [N 33, 240; N 33, 114; N 17, 81]
II-11
|
| 33340 |
koewachter, veeknecht |
herd:
hē̜ ̞rt (L290p Panningen),
koeherd:
kǫu̯hē̜ ̞rt (L290p Panningen),
koehoeder:
kǫu̯hø̜i̯ǝr (L290p Panningen)
|
De zweitser is de boerenknecht die, vooral op grote boerderijen met minstens 10 koeien (L 246), speciaal belast is met het melken en de verzorging van het rundvee. Wanneer het bedrijf voor zo''n speciale knecht te klein is wordt de zorg voor de koeien toevertrouwd aan een koewachter (koeherd, koejong; in het zuiden koeter, vatsji), meestal een aankomende knecht, pas van school, die de beesten meeneemt naar de wegbermen om ze daar te laten grazen. Van een koeter en vatsji in West-Haspengouw wordt ook gezegd dat hij (of zij) ook karweitjes in huis verricht, bijvoorbeeld in de keuken; vergelijk Kruijsen (1990) en het lemma "(hard) werken op de boerderij" (1.3.10). Bij koeherd in Q 6 wordt aangetekend: "hij kreeg alleen de kost en de klompen als loon". Voor de fonetische documentatie van het woord (knecht) zie het lemma "knecht algemeen" (1.3.12). [N M, 1b; JG 1b, 2c; A 48, 18b; L 26, 32b; monogr.]
I-6
|
| 20864 |
koffie |
koffie:
kooffie (L290p Panningen)
|
koffie [SGV (1914)]
III-2-3
|
| 20588 |
koffiedik |
koffiedras:
kooffiedras (L290p Panningen)
|
koffiedik [SGV (1914)]
III-2-3
|
| 19515 |
koffiepot |
koffiekan:
kooffiekan (L290p Panningen),
koffieketel:
de oudste vorm is de koperen \"kooffieketel\"met hengsel. zie: aardappeleters van Van Gogh
kooffieketel (L290p Panningen),
koffiepot:
kofipoͅt (L290p Panningen)
|
pot waarin koffie wordt gezet [N 20 (zj)]
III-2-1
|
| 33812 |
koffievos, brandvos |
brandvoes:
brantvus (L290p Panningen)
|
Vospaard met donkerbruine of koffiekleurige vacht. [N 8, 63i en 63j]
I-9
|
| 25367 |
kogel |
kogel:
kōgǝl (L290p Panningen)
|
Het gewricht tussen pijp(been) en koot van een paard; ook bij een rund. Zie afbeelding 2.24. [N 8, 32.7, 32.15 en 32.16]
I-9
|
| 21022 |
koken |
koken:
kōkǝ (L290p Panningen)
|
De hoofdwort en/of de nawort in de wortketel koken. Volgens de respondent uit L 325 duurde dit proces twee uur. [N 35, 42; monogr.]
II-2
|
| 20787 |
koken (intr.) |
koken:
kōkə (L290p Panningen),
kòkə (L290p Panningen)
|
koken [DC 03 (1934)]
III-2-3
|
| 34109 |
kol |
kol:
kǫl (L290p Panningen),
plak:
plak (L290p Panningen)
|
Witte vlek op het voorhoofd van de koe. [N 3A, 135b]
I-11
|