| 25556 |
zuurtijd |
verzuren:
verzuren (Q012p Rekem)
|
De tijd gedurende welke het deeg moet blijven liggen om zuurdeeg te worden. Volgens informanten kan deze tijd verschillend zijn. Gewoonlijk duurt die één à twee dagen. Maar ze kan ook één nacht beslaan of een week of soms zelfs 14 dagen. De beantwoording van de vraag de "zuurtijd" was gedeeltelijk van dien aard dat een aantal woordtypen werkwoorden zijn. [N 29, 23c]
II-1
|
| 17883 |
zwaaien |
wenken:
wènke (Q012p Rekem),
zwaaien:
zweje (Q012p Rekem),
zwejjen (Q012p Rekem)
|
Zwaaien: ritmisch heen en weer bewegen, b.v. de armen (zwaaien, schwingen, zwingelen, wenken) [N 108 (2001)]
III-1-2
|
| 29944 |
zwaaihaak |
zwaaihaak:
zwɛ ̝jǭk (Q012p Rekem)
|
Winkelhaak waarvan handvat en veer ten opzichte van elkaar beweegbaar zijn. Met een schroef kan men de veer in de gewenste hoek vastzetten. De zwaaihaak wordt gebruikt om hoeken op te meten. Zie ook afb. 5. [N 30, 13c; monogr.]
II-9
|
| 24284 |
zwaan, algemeen |
zwaan:
zwa:n (Q012p Rekem),
zwaan (Q012p Rekem)
|
zwaan [Willems (1885)], [ZND m]
III-4-1
|
| 19459 |
zwabber |
aftrekker:
ááftrékkər (Q012p Rekem)
|
Dweil aan een steel gebonden (zwabber, dweil, aftrekker) [N 79 (1979)]
III-2-1
|
| 18160 |
zwachtel |
windel:
wingel (Q012p Rekem, ...
Q012p Rekem)
|
Zwachtel: lange, smalle strook dun linnen of verbandgaas bijv. voor het verbinden van een wond (windel, zwachtel, vees). [N 107 (2001)]
III-1-2
|
| 32917 |
zwaden spreiden |
spreiden:
sprɛi̯e (Q012p Rekem)
|
Het uiteengooien van de versgemaaide regels gras. Het voorwerp van de overgankelijke werkwoorden is steeds: gezwaden of gras. [N 14, 97a; JG 1a, 1b, 2c; monogr.]
I-3
|
| 32875 |
zwadkeerder, beugel |
beugel:
bȳǝ.gǝl (Q012p Rekem)
|
De doorgaans metalen beugel, vastgemaakt onderaan de steel van de zeis, die dient om het afgemaaide gras, dat door de rug en de hak van het blad en door de steel wordt meegenomen, te ondersteunen, zodat het links van de maaier in een gezwad komt te liggen. Bij het maaien van gras is een dergelijke beugel niet onontbeerlijk en vaak ook jong of overgenomen van ànder maaiwerk (graan, boekweit, evie). De beugel is meestal een gebogen stuk stevig ijzerdraad, soms ook wel een tak of een gebogen latje. Zie afbeelding 4, nummer A5 en B5. Grotere beugels, die derhalve doorgaans niet voor het maaien van gras, maar voor het maaien van graangewassen met name in de Belgische Kempen werden gebruikt, waren soms voorzien van een lap (vergelijk de opgave drapeau) of een stuk jute, of van haken of tanden; in het laatste geval werden ze wolf genoemd. Het lijkt niet onwaarschijnlijk dat, tenminste oorspronkelijk, ook de kam-benamingen voor de zwadkeerder zijn ontstaan vanwege dergelijke tanden of haken aan de beugel. [N 18, 67f; JG 1a, 1b, 2c, A 14, 3; L 45, 3; monogr.]
I-3
|
| 20355 |
zwager |
schoonbroer:
sjôenbróór (Q012p Rekem, ...
Q012p Rekem),
zwager:
zwaogər (Q012p Rekem, ...
Q012p Rekem)
|
schoonbroeder [ZND 06 (1924)] || schoonbroer/-broeder [ZND 11 (1925)]
III-2-2
|
| 17745 |
zwak, slap |
zwak:
zwa:k (Q012p Rekem),
Niet sterk.
zwāk (Q012p Rekem)
|
zwak [ZND m] || Zwak (uitspraak en bet). [ZND 08 (1925)]
III-1-1
|