| 32877 |
arend van de zeis |
ang:
ãŋ (L358p Reppel),
angel:
ãŋǝl (L358p Reppel)
|
Het blad van de zeis loopt aan de zijde waar het met de steel verbonden is uit in een smal, vaak extra verstevigd, stukje staal, de arend, dat tegen de steel van de zeis aanligt en door middel van de zeisring daaraan wordt vastgemaakt. Aan het uiteinde is de arend voorzien van een nokje dat in een gat in de steel wordt gestoken of geslagen; soms zijn er twee dergelijke nokjes (vergelijk het woordtype dobbelang). Voor de hoek die de arend met het zeisblad maakt, en het belang hiervan voor een goede "voering" van de zeis, zie de algemene toelichting bij deze paragraaf. Zie afbeelding 5, nummer 1. [N 18, 68a; JG 1a, 1b; A 4, 28c; A 14, 1; L 20, 28c; L 45, 1; monogr.]
I-3
|
| 18239 |
armband |
armbandje:
ermbendje (L358p Reppel)
|
armband (Fr> bracelet) [ZND 32 (1939)]
III-1-3
|
| 21295 |
arme mens |
arme mens:
nen erme mins (L358p Reppel)
|
een arme mens [ZND 32 (1939)]
III-3-1
|
| 21489 |
armoede |
armoede:
ermooi (L358p Reppel)
|
armoede [ZND 32 (1939)]
III-3-1
|
| 25055 |
armvol |
armvol:
(h)ervel (L358p Reppel),
(een vervorming van armvol.
(h)ervel (L358p Reppel)
|
ervel, armvol
III-4-4
|
| 21570 |
arresteren |
aanhouden:
de sjendermen hebben h’m aangehauwen (L358p Reppel)
|
De politie heeft hem aangehouden. [ZND 33 (1940)]
III-3-1
|
| 21034 |
as |
as:
as (L358p Reppel)
|
as [ZND 32 (1939)]
III-2-3
|
| 32672 |
asblok |
asbed:
as˱bęt (L358p Reppel),
lade:
lāi̯ (L358p Reppel)
|
Houten blok met aan de onderzijde een gleuf waarin de metalen as bevestigd wordt, ter versteviging van de as. Zie verder ook WLD I.1 voor het asblok van de ploeg. [N 17, 40 + 44j + 50b + 51; N G, 48a; JG 1a; JG 1b; JG 1c; JG 2b; monogr.]
I-13
|
| 31935 |
avegaar |
zwikboor:
zwikboor (L358p Reppel)
|
Grote handboor met schroef- of lepelvormig uitlopend boorijzer dat met een dwarsstang wordt rondgedraaid en dient om zeer diepe en/of wijde gaten te boren. Zie ook afb. 79 en 80. De avegaar wordt door verschillende houtbewerkers gebruikt. De wagenmaker boort er onder meer de naven van karwielen mee uit, terwijl de klompenmaker de avegaar gebruikt om er aan de binnenkant van klompen hout mee weg te halen. Dit lemma bevat alleen algemene benamingen voor de avegaar (onder A), de schroefavegaar (onder B) en de lepelavegaar (onder C). Specifieke uitvoeringen van de avegaar zoals die bijvoorbeeld door de kuiper, de klompenmaker en de wagenmaker worden gebruikt, worden behandeld in de paragrafen over de terminologie van deze beroepen. Vgl. voor het woordtype never, dat werd opgegeven door respondenten uit Swalmen, Geulle en Valkenburg (L 331, Q 18, Q 101) ook het Limburgs Idioticon, pag. 176, s.v. never, ø̄Kruisboor. Geh. Kempenlandø̄ en voor het woordtype borendrouw uit Eupen (Q 284) RhWb (I), kol. 1437, s.v. Drau, ø̄das Gestell am Handbohrer, das den eingesetzten Bohrer dreht, Bohrwinde Drehbügelø̄. Met de lepelavegaar werken werd in Hasselt (Q 2) uitbuikeren (ø̜̄ǝt˱bø̜̄.kǝrǝ) genoemd. [N G, 32a; N 53, 167a-c; L 32, 35; A 32, 8; monogr.]
II-12
|
| 25073 |
averechts, achterstevoren |
achterstevoren:
Opm.: in mod. dialect hoort men doorgaans achterste vèèr.
echterste vèèr (L358p Reppel),
averechts:
èverechts (L358p Reppel),
links:
LET OP: de paginering van deel 2 (Ned.-Brees).
links (L358p Reppel)
|
achterstevoren, averechts
III-4-4
|