| 20184 |
vruchtvlies |
helm:
helm (L299p Reuver),
hèləm (L299p Reuver)
|
Vlies waarin het ongeboren kind zich bevindt (helm). [N 84 (1981)]
III-2-2
|
| 24966 |
vuil waterx |
smerig water:
sjmaerig water (L299p Reuver),
vuil, smerig water:
vōēl sjméérieh (L299p Reuver)
|
vuil water [mooswater, getwater] [N 81 (1980)]
III-4-4
|
| 17658 |
vuist |
vuist:
voes (L299p Reuver)
|
vuist [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 22342 |
vuistslag op de rug |
dof:
doef (L299p Reuver)
|
Een slag met de vuist op iemands rug [druts, does, dof]. [N 88 (1982)]
III-3-2
|
| 31577 |
vuurkuil |
vuurkuil:
vȳrkūl (L299p Reuver)
|
Een open vuur in de buitenlucht waarin de wielband verhit wordt. Door de hitte van het vuur zet het ijzer uit waardoor de omtrek van de wielband vergroot wordt en de wielband om de velg gelegd kan worden. Diverse smeden merkten opdat zij dit werk in de smidse op het smidsbed verrichtten. Vaak werd daarbij gebruik gemaakt van twee smidsvuren. In Q 111 bestond de vuurkuil uit een cirkelvormig gat dat in de grond was uitgegraven. In de vuurkuil werden tot 6 karhoepels tegelijk op elkaar liggend op een houtvuur verwarmd. Ook de smid uit Q 83 vermeldde het gebruik van hout. Op deze wijze konden gelijktijdig veel wielbanden heet gemaakt worden zonder dat deze verbrandden. In L 424 werden gedroogde zoden van hei en gras gebruikt bij het gloeiend maken van de wielband. Men noemde die schabberten (sabdrtd) In Q 5 werd de hoepel tegelijkertijd door twee vuren geschoven. Het opwarmen van de band ging op deze wijze sneller. Het opgewarmde deel werd, om afkoeling tegen te gaan, vroeger bedekt met turf, later met houtschavelingen. [N 33, 7]
II-11
|
| 31238 |
vuurtong |
tong:
toŋ (L299p Reuver)
|
Het tongvormige metalen voorwerp dat met behulp van een hefboom op en neer kan schuiven in het blaasgat van de onder het smidsvuur aangebrachte smidsvorm. De vuurtong dient enerzijds om het blaasgat vrij te houden van sintels en as en anderzijds om de luchtstroom van de blaasbalg of ventilator naar het vuur toe te regelen. Zie ook afb. 9. [N 33, 17]
II-11
|
| 31570 |
vuurvast vulmiddel |
chamotte:
šarmǫt (L299p Reuver),
vuurvaste klei:
vȳrvastǝ kle̜j (L299p Reuver)
|
In dit lemma zijn de benamingen opgenomen voor de diverse materialen waarmee de smid de voorstukken van kachels kan opvullen om ze tegen verbranden te vrijwaren. Chamotte is een mengsel van fijngemalen scherven dat vaak aan de klei wordt toegevoegd om deze beter geschikt te maken voor hoge temperaturen. Zie voor het woordtype chamottestenen ook het lemma ɛvuurvaste stenenɛ in WLD ii.8, pag. 70. Asbest is een vezelachtige, onbrandbare stof die in de vorm van platen ook als warmte-isolatie wordt gebruikt.' [N 33, 314]
II-11
|
| 25508 |
vuurvaste tegels |
königswinter-stenen:
kø̄neŋsswentǝr štēn (L299p Reuver)
|
De vuurvaste tegels waaruit de ovenvloer bestaat. [N 29, 4b; monogr.]
II-1
|
| 25125 |
waaienx |
waaien:
wejje (L299p Reuver),
wèje (L299p Reuver),
⁄t wejde (L299p Reuver)
|
het waaide [SGV (1914)] || waaien [N 22 (1963)], [SGV (1914)]
III-4-4
|
| 20126 |
waaks |
waaks:
waaks (L299p Reuver)
|
Hoe noemt u goed, ijverig waken, gezegd van een hond (gewarig, waaks, waakzaam) [N 83 (1981)]
III-2-1
|