id | Begrip | Trefwoord: dialectopgave (plaats) | Omschrijving |
---|---|---|---|
33811 | vos, vospaard | voes: vuš (Rijkhoven) | Licht- of rosbruin paard met witte manen, staart en poten. Onder de vossen zijn er diverse kleurnuanceringen: roodvossen (rode tot dieprode globe), goudvossen, zweetvossen (zwartachtig rood naar geel overhellend en glimmend), lichte vossen (geelbruin tot geelbruin), donkere vossen (van donkerbruin tot zeer donker roodbruin). [JG 1a, 1b; N 8, 63g, 63h en 63j] I-9 |
22133 | vreemde duif die op het hok komt | vreemde, een ~: vreumde bennekwom (Rijkhoven) | een vreemde duif die op het hok komt? [N 93 (1983)] III-3-2 |
32944 | vregelstok | vregelstok: vregelstok (Rijkhoven) | De stok waarmee de vregelpaal wordt aangedraaid of waarmee het bindtouw als een knevel kan worden aangespannen; zie de toelichting en de afbeelding bij het lemma ''vregelpaal''. Voor enkele opgaven is niet vast te stellen of de lange vregelpaal of de korte vregelstok is bedoeld; ze staan achterin het lemma bijeen. [N 17, 14c; JG 1d, 2c; add. uit N 17, 140; monogr.] I-3 |
20294 | vriend | kameraad: koməroͅət (Rijkhoven) | vriend(in) [RND] III-3-1 |
23276 | vroegmis | vroegmis: vrugmes (Rijkhoven), vrychmis (Rijkhoven) | Hoe heet de vroegste mis op zondag? [ZND 38 (1942)] || vroegmis [RND] III-3-3 |
21276 | vrouw | vrouw: vru: (Rijkhoven), wijf: we:f (Rijkhoven), wēf (Rijkhoven) | vrouw [RND], [RND] III-3-1 |
34059 | vrouwelijk kalf | vaarsje: vi̯ǫskǝ (Rijkhoven), vaarzenkalf: vi̯ǫzǝ[kalf] (Rijkhoven) | [N 3A, 20; N C, 7b; JG 1a, 1b; A 9, 17b; Gwn V, 5b; monogr.] I-11 |
34064 | vrouwelijk rund dat voor de eerste keer drachtig is | eersteling: i̯ǫsǝleŋ (Rijkhoven) | [N C, 9e en 10a; JG 1a, 1b; add. uit N 3A, 14a, 20 en 22] I-11 |
34390 | vrouwelijk schaap in het algemeen | germ: gørǝm (Rijkhoven), schaap: sxōi̯p (Rijkhoven), šu̯ōp (Rijkhoven) | De benamingen voor "vrouwelijk schaap" beantwoorden vooral aan de drie woordtypen ooi/ooitje, germ/germpje en het algemene woord schaap. Ten aanzien van het woordtype germ kan men opmerken dat het woord in nogal wat plaatsen kan duiden op het vrouwelijk schaap dat nog niet gelamd heeft. [JG 1a, 1b, 1c, 2c; R 3, 35; A 4, 22b; AGV, m3; L 1a-m; L 5, 30a; L 29, 32; L 20, 22b; L B2, 318; monogr.; S 23, Q 113 add.] I-12 |
34308 | vrouwelijk varken | zoog: zuǝ.x (Rijkhoven) | Vrouwelijk varken. Ten aanzien van gelt wordt opgemerkt dat het synoniem is met zeug (L 416), dat het een vrouwelijk, niet gedreven varken is (L 312, 353), dat het een vrouwelijk varken is dat niet dient voor de kweek (L 282, 286, 313, 315, 316, 354, 355, 356) of juist wel voor de kweek is bestemd (K 278). Verder kan het een oud woord zijn voor de zeug (L 354, 355) en kan het op een gesneden, vrouwelijk varken duiden (L 312). Oorspronkelijk duidde gelt op het gecastreerde vrouwelijk varken. In de loop van deze eeuw is men gelt ook gaan gebruiken voor het vrouwelijk varken. [L 20, 4a; L 14, 13; L 3, 2a; JG 1a, 1b, 1c, 1d, 2c; A 4, 4c; Wi 9; NE 1, 12; NE 2.I.8; AGV K1; R XII, 46; Gwn 5, 11; N M, 22 add.; N C, add.; Vld.; monogr.] I-12 |