| 21661 |
halen en betalen |
contant (fr.) kopen:
à contant kaupen (L373p Roosteren)
|
Halen en betalen wat men gekocht heeft [ik moet gaan ontvangen?] [N 21 (1963)]
III-3-1
|
| 20343 |
half- of stiefbroer |
halve broer:
halve broor (L373p Roosteren)
|
half- of stiefbroeder [DC 05 (1937)]
III-2-2
|
| 20344 |
half- of stiefzuster |
halfzuster:
halfzöster (L373p Roosteren)
|
half- of stiefzuster [DC 05 (1937)]
III-2-2
|
| 34027 |
halfbloed |
halfbloed:
hau̯fblōt (L373p Roosteren)
|
Koe van gedeeltelijk bekende afstamming. Bedoeld wordt de koe waarvan één der ouders onbekend is - dit betreft meestal de vader - of waarvan één der ouders niet is opgenomen in het stamboek. Zie voor de fonetische documentatie van (koe) het lemma ''koe'' (3.3.1).' [N 3A, 3b]
I-11
|
| 32987 |
halm, stengel van de graanplant |
halm:
halǝm (L373p Roosteren)
|
De graanhalm is de meestal ronde en gelede stengel van de te velde staande graanplant. Hier het algemene woord, dat veelal ook de benaming voor de gehele graanplant is. Een aantal termen (bv. spier, spit, ...) wordt niet alleen gebruikt voor de stengel van de te velde staande graanplanten, maar ook -en blijkens een niet gering aantal aar-opgaven wellicht nog meer- voor de geoogste en gedorste graanstengels, de strohalm; zie de toelichting bij het volgende lemma ''strohalm'' (1.3.2). Veelal zijn ze ook toepasselijk op de grasspriet (zie het lemma ''grasspriet'' (1.5) in aflevering I.3), enkele zelfs op de graankorrel (zie het lemma ''graankorrel'' (2.6) in deze aflevering). Voor een aantal plaatsen werd het tweelettergrepige ''spieren'' als enkelvoud opgegeven. Zie afbeelding 2, a. [N P, 4b; JG 1a, 1b; L 1, a-m; S 12; Wi 13; monogr.]
I-4
|
| 33927 |
halster |
capuchon:
kapǝsun (L373p Roosteren),
kapǝsūn (L373p Roosteren)
|
Tuig aan de kop van een os of een stier. [N 3A, 14b; monogr.]
I-11
|
| 21434 |
halve gulden |
halve gulden:
haufe gulje (L373p Roosteren),
vijftig cent:
vieftig cent (L373p Roosteren)
|
halve gulden, een ~ [N 21 (1963)]
III-3-1
|
| 21607 |
halve stuiver |
halve stuiver:
haufe stuuver (L373p Roosteren)
|
halve stuiver, een 2 1/2 centstuk [lap, sjoe, groot, flapsent, bokkestuiver, grote cent, plak, bots, vierduitstuk?] [N 21 (1963)]
III-3-1
|
| 21606 |
halve-centstuk |
halve cent:
haufe cent (L373p Roosteren)
|
halve-centstuk, een ~ [senske?] [N 21 (1963)]
III-3-1
|
| 29935 |
handbeschermer |
handbeschermer:
hantj˱bǝšɛrmǝr (L373p Roosteren)
|
Rubber of leren kapje dat men aan de handen schuift om vingers en handpalm te beschermen bij het dragen van stenen. De woordtypen 'handschoe' en 'want' duiden waarschijnlijk een handschoenachtige bescherming aan die de hele hand bedekt. Zie ook het lemma 'handbeschermers' in het Woordenboek van de Limburgse Dialecten II.8, pag. 59. Over de term handlap merkt Van Houcke (pag. 133) op: ...Is een klein stuk leder met eene of meer dubbele kerven. De kerven vormen als 't ware ringen, waarin de metselaar de vingeren steekt om de hand tegen het slijten door den steen, en voornamelijk door natgemaakten steen, veroorzaakt, te vrijwaren.ø̄ [N 30, 6a; N 30, 6b; monogr.]
II-9
|