| 17994 |
kreunen van de pijn |
kreunen:
krønt (Q241p Rutten)
|
hij kreunt van de pijn [ZND 28 (1938)]
III-1-2
|
| 33831 |
kribbebijter |
kribbijter:
kribɛi̯.tǝr (Q241p Rutten)
|
Nerveus paard dat met de snijtanden in de kribbe of op een ander hard voorwerp bijt, de lucht hoorbaar naar binnen zuigt en kreunt. Dit leidt dikwijls tot indigestie. Een kribbebijter is te herkennen aan de sterke afslijting van de wrijfvlakken, vooral aan de voorrand der snijtanden. Een kribbebijter zuigt wel lucht op; het woord is echter geen synoniem van windzuiger (4.4.5). [JG 1a, 1b; A 48A, 41b; N 8, 62o en 84f; add. uit N 52]
I-9
|
| 21501 |
krijt |
krijt:
krø̜jt (Q241p Rutten),
ən stək wɛt kreit (Q241p Rutten)
|
Een stuk wit krijt. [ZND 37 (1941)] || Het krijt waarmee het aantal te malen kiloɛs en de naam van de klant op het molenbord worden genoteerd. In Q 88 telde de molenaar volgens de boeren wel eens teveel. Men noemde dat dubbel schrijven (dø̜bǝl šri.vǝ)(Coenen, pag. 178).' [Coe 246; Grof 277]
II-3, III-3-1
|
| 20120 |
krols |
lopetig:
lø͂ͅpətex (Q241p Rutten)
|
moerkat, vrouwlijke kat [Goossens 1b (1960)]
III-2-1
|
| 26421 |
kroonrad, kroonwiel |
kroonrad:
krō.nrǭ.t (Q241p Rutten)
|
Groot horizontaal rad dat in watermolens met meer dan één maalgang op de koning is bevestigd. Het kroonrad doet twee tot vier rondsels draaien die dan elk een steenkoppel kunnen aandrijven. [Vds 80; Jan 105; Coe 91; Grof 101]
II-3
|
| 26454 |
kropgat |
krop:
krǫp (Q241p Rutten),
kropgat:
krǫp˲gō.t (Q241p Rutten)
|
Het gat dat zich midden in de loper bevindt en waarin het te malen graan loopt. Kweern in het woordtype kweernoog (l 331) verwijst naar de in die plaats gebruikelijke term voor de handmolen. Zie het lemma ɛhandmolenɛ.' [N O, 18o; A 42A, 35; N D, 8; Sche 53; Vds 129; Jan 128; Coe 93; Grof 119; N O, 18h]
II-3
|
| 17649 |
kruis |
kruis:
krø̜i̯.s (Q241p Rutten)
|
Kruising van ruggegraat en achterheupen, uitlopend in de staart en staartwortel. Zie afbeelding 2.31. [JG 1a, 1b; N 8, 13 en 14]
I-9
|
| 23314 |
kruisprocessie |
kruisprocessie (<lat.):
krö.spərsɛ.sə (Q241p Rutten)
|
kruisen [RND]
III-3-3
|
| 26240 |
kruiswerk |
kruiswerk:
krø̜.jswɛrǝk (Q241p Rutten)
|
De vier armen van een viertakrijn. [Coe 101]
II-3
|
| 26823 |
kruiwagen |
kruiwagel:
krau̯wǭ.gǝl (Q241p Rutten),
kruiwagen:
krāwǭgǝ (Q241p Rutten)
|
Kleine eenwielige kar met twee berries, waarmee hij door een mens voortgeduwd en soms ook getrokken wordt. Vaak is er op de berries een bak gemonteerd, waarvan de zijplanken soms afgenomen kunnen worden. Er bestaan echter ook kruiwagens zonder zijplanken en met enkel een hoge voorplank, waarbij de berries via scheien met elkaar verbonden zijn. Zie voor het onderscheid de lemmata bakkruiwagen, scheienkruiwagen en platte kruiwagen. De informant van P 214 merkt hierover op: een soort kruiwagens met planken bodem. Zijstukken kunnen naar believen opgezet of afgenomen worden". De kruiwagen wordt gebruikt voor het vervoer van kleine lasten, zoals bijvoorbeeld mest. Volgens de informant uit Q 77 werd de kruiwagen gebruikt "om allerlei materiaal (behalve cement, zand enz.) te vervoeren" Volgens de informant uit L 269 gebruikt men de kruiwagen wel om zand te vervoeren. De respondent uit L 377 vermeldt als mogelijke vrachten "zakken - ook ander goed (aardappelen, wortels, steenkolen)". Zie voor meer informatie ook de lemmata kruiwagen in wld II,4, in wld II, 8 en in wld II, 9 en steenkar in wld II, 8. [N 18, 97a; N G, 51; N 11, 28; RND, 129; Gwn 8, 1b; S 19; L 29, 4; L 16, 19a; L 1a-m; L 1u, 139; L 45, 14a; L B, 193; JG 1d; A 14, 14a; monogr.]
I-13
|