| 21811 |
een bevel opvolgen |
luisteren:
loestere (Q098p Schimmert),
pareren (<lat.):
WNT: pareeren (I), Uit lat. parêre, gehoorzamen, overgenomen in de rechtstaal en vandaar ook in ruimer gebruik. Van een bevel, eene opdracht enz. Het volvoeren, volbrengen, nakomen.
pâréren (Q098p Schimmert)
|
een bevel opvolgen [pareren, luisteren, gehoorzamen] [N 85 (1981)]
III-3-1
|
| 20505 |
een borrel drinken |
hem proeven:
ém prŭve (Q098p Schimmert),
pimpelen:
pumpələ (Q098p Schimmert),
proeven:
preuve (Q098p Schimmert),
preuvə (Q098p Schimmert)
|
jenever drinken; Hoe noemt U: Jenever drinken (proeven, likken) [N 80 (1980)]
III-2-3
|
| 20941 |
een boterham smeren |
boterham smeren:
bōtram šmēͅrə (Q098p Schimmert)
|
smeren [RND]
III-2-3
|
| 22484 |
een cadeau geven |
schenken:
sjinke (Q098p Schimmert)
|
Kado geven [schenken, besteken]. [N 89 (1982)]
III-3-2
|
| 34532 |
een ei |
ei:
ē̜i̯ (Q098p Schimmert)
|
[L 1a-m; L 3, 8; L 5, 79; L 26, 13b; L 30, 18b; L 35, 7; JG 1b; RND 123; Vld.; monogr.]
I-12
|
| 34541 |
een ei afpellen |
schalen:
šālǝ (Q098p Schimmert),
schellen:
šęlǝ (Q098p Schimmert)
|
Een ei van de schaal ontdoen. [N 19, 55b; A 39, 9b]
I-12
|
| 34534 |
een ei schouwen |
doorlichten:
doorlichten (Q098p Schimmert),
schouwen:
šǫu̯ǝ (Q098p Schimmert)
|
Men schouwt een ei om na te gaan of het bevrucht is en of het nog goed is voor consumptie. Men doet dit door het ei naar het licht te houden. Ook kan men controleren of het ei goed is door het in water te leggen. Als het zinkt, is het goed. [N 19, 56]
I-12
|
| 32747 |
een geerakker ploegen |
kortvoren:
voor de vraag of dit woordtype voor de volgende plaatsen beschouwd moet worden als werkwoord dan wel als meervoudig substantief zie men ook het vorige lemma
[kortvoren] (Q098p Schimmert)
|
Afhankelijk van de gebruikte ploeg en de gevolgde ploegwijze kan de geer van een trapeziumvormige akker op verschillende manieren worden geploegd. Wordt de akker met een wentel- of een keerploeg bewerkt, dan kan men a) met de geer beginnen en dan - schuin tegen de geervoren aan - de lange voren ploegen, of b) met de lange voren beginnen en op de overblijvende geer korter wordende voren ploegen, waarbij tenslotte - schuin op de geervoren - nog enige lange sluitvoren worden geploegd. Op een uiteen te ploegen geerakker ploegt men vanaf de zijkanten eerst de lange voren, totdat men de in midden uitgezette geer bereikt. Daar ploegt men dan korter wordende voren, die in het midden (waar men moest keren) worden aangevuld met een aantal lange sluitvoren. Wordt die geerakker het jaar daarop bijeengeploegd, dan ploegt men in het midden eerst het daar uitgezette geerstuk bijeen; daarop laat men dan de lange voren volgen. Als een trapeziumvormige akker geploegd kan worden in voren die in dezelfde richting lopen als de evenwijdige korte en lange zijde van het stuk, hoeft men geen geer te ploegen. Voor het([...)-gedeelte van sommige varianten zie men het vorige lemma. [N 11, 64; N 11A, 126a + b + c + d; JG 1a + 1b; monogr.; A 33, 9 add.]
I-1
|
| 23950 |
een gelofte doen |
een gelofte doen:
n gelôfte doon (Q098p Schimmert),
bv op bèwèg goan
n geòfte doon (Q098p Schimmert),
een gelofte houden:
n gelôfte hāUwete (Q098p Schimmert)
|
Een gelofte doen, afleggen bijv. om op bedevaart te gaan [gelaove, jelobe]. [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 34523 |
een haan snijden |
kapuinen:
kapūnǝ (Q098p Schimmert)
|
Een haan castreren. [N 19, 60b; monogr.]
I-12
|