| 22489 |
burenovertrek |
bageren:
boegere (Q098p Schimmert),
verhuizen:
verhoeze (Q098p Schimmert)
|
Het gebruik dat bij een verhuizing het gezin op versierde wagens naar de nieuwe woning gebracht werd. [N 88 (1982)]
III-3-2
|
| 21507 |
burgemeester |
burgemeester:
burgemeister (Q098p Schimmert, ...
Q098p Schimmert)
|
het wettelijk hoofd/de vertegenwoordiger van een gemeente [burgemeester, burger, burgmeester] [N 90 (1982)]
III-3-1
|
| 21303 |
buskruit |
buskruit:
buskroet (Q098p Schimmert),
pulver (<lat.):
polfer (Q098p Schimmert),
polver (Q098p Schimmert)
|
buskruit [SGV (1914)] || licht ontbrandbaar, ontplofbaar mengsel dat o.a. gebruikt wordt voor het afschieten van vuurwapens [buskruit, kruit, poeder] [N 90 (1982)]
III-3-1
|
| 33099 |
bussel geharkte aren |
bussel:
bøsǝl (Q098p Schimmert),
gestuuds:
gestuuds (Q098p Schimmert)
|
De bussel aren die door het naharken of nascharren wordt bijeengebracht. Doorgaans wordt deze bussel gebonden met een band, maar in het noordelijke Truierlands wordt opgemerkt dat een dergelijke bussel los op de kar of in de stuik werd bijgestoken. Vergelijk ook de lemma''s ''bussel kort stro'' (6.1.29) en ''garve, gebonden schoof'' (4.6.4). [N 15, 38d; JG 1a, 1b; monogr.]
I-4
|
| 32933 |
bussel hooi |
bussel:
bøsǝl (Q098p Schimmert),
tros:
trǫs (Q098p Schimmert)
|
Samengebonden hoeveelheid hooi, klaar om opgeladen te worden. Het woordtype pak duidt wel op mechanische persing. De grondbetekenis van weeg is "samengedrukte massa"; de meest bekende betekenisontwikkeling is die van "witbrood". Voor de fonetische documentatie van het woorddeel øhooiŋ zie het lemma ''hooi''.' [N 14, 115c; monogr.]
I-3
|
| 33131 |
bussel kort stro |
aarbusseltje:
ǭrbø̜sǝlkǝ (Q098p Schimmert),
warbussel:
wōrbø̜sǝl (Q098p Schimmert)
|
Wanneer men het stro bijeengebonden heeft, ligt het graan op de dorsvloer, nog vermengd met eindjes kort stro, lege aren en kaf. Men harkt dan eerst de korte eindjes stro bijeen, en stopt deze in een bussel. Hier staan de benamingen voor deze bussel stro met harksel erin bijeen. [N 14, 29 en 33; JG 1a, 1b, 1c, 2c; L 48, 34.3b; Lu 2, 34.3b; monogr.; add. uit N 14, 25 en 28]
I-4
|
| 33129 |
bussel uitgedorst stro |
bussel:
bø̜sǝl (Q098p Schimmert)
|
Wanneer het graan uit de aren is geslagen, worden de lege halmen bijeengebonden, vroeger met twee banden. Sinds de komst van de dorsmachines worden de halmen doorgaans dubbel geplooid en met één band in het midden gebonden, of tot pakken geperst. De grondbetekenis van schans is "takkebos, mutserd"; die van het du. Bürde "datgene wat gedragen wordt". Zie ook de toelichting van het lemma ''garve, gebonden schoof'' (4.6.4).' [N 14, 26; JG 1a, 1b, 2c; L 17, 16; L 22, 33b; L 48, 34.3a; Lu 2, 34.3a; R [s], 65; S 5; Wi 16 en 17; monogr.; add. uit R 3, 70 en R 14, 19 en uit het materiaal van lemma 4.6.4 waarbij is aangetekend dat het om gedorste garven gaat]
I-4
|
| 18586 |
bustehouder |
bustehouder:
bustehouder (Q098p Schimmert),
lijfje:
liefke (Q098p Schimmert)
|
bustehouder, steunlijfje voor de boezem [N 25 (1964)]
III-1-3
|
| 21702 |
buur |
nabuur:
naober (Q098p Schimmert),
nôber (Q098p Schimmert)
|
iemand die naast ons woont [naober, buur, buurman] [N 90 (1982)]
III-3-1
|
| 20223 |
buurman |
nabuur:
naober (Q098p Schimmert),
noaber (Q098p Schimmert),
nôber (Q098p Schimmert)
|
buurman [SGV (1914)] || iemand die naast ons woont [naober, buur, buurman] [N 90 (1982)]
III-3-1
|