| 33035 |
graanzwad, rij gemaaide halmen |
jaan/gaan:
jīǝn (Q032p Schinnen)
|
De in dit lemma opgenomen woorden geven weer hetgeen men wel het "ouderwets graanzwad" (Goossens 1963, 100) noemt: zowel de lange rij neerliggende halmen die men met de zeis heeft gemaaid, alsook de rij pikkelingen die na het aftrekken met de zicht liggen te wachten tot ze gebonden worden tot garven. Volgens Goossens o.c. komt het gezwad-gebied overeen met het gebied waar het graan met de zeis wordt gemaaid. Strikt genomen gaat het hier om het resultaat van de maaihandeling: de hoeveelheid gemaaide halmen. De typen gang, jaan en baan echter geven ook aan de hoeveelheid die men gaat maaien (een baan, enz. maaien) alsook het "lege", afgemaaide stuk van het veld; zie voor dit laatste begrip het lemma ''maaipad'' (4.2.11). In kaart 25 zijn de oudere heteroniemen opgenomen. De geografische verspreiding van baan in Haspengouw is weergegeven in kaart 26; Goossens 1963, I.104 en II.52 noemt het daar een jonger synoniem van gang of jaan dat betekenisuitbreiding heeft gekregen vanuit "maaipad" tot "graanzwad"; zie ook hier kaart 28. Vergelijk ook de kaarten bij de lemma''s ''zwad, houw'' (3.1.4) en ''gezwad, regel gemaaid gras'' (3.1.5) in aflevering I.3. [Goossens 1963, 100]
I-4
|
| 24318 |
graat |
graat:
grŏat (Q032p Schinnen),
eigen spellingsysteem
graat (Q032p Schinnen),
WLD
graat (Q032p Schinnen)
|
graat [SGV (1914)] || Hoe noemt u een been of beentje van een vis (graat, vlim, vin) [N 83 (1981)]
III-4-2
|
| 21177 |
gracht |
gracht:
gracht (Q032p Schinnen),
weerd:
wijert (Q032p Schinnen)
|
een ringkanaal rondom bijv. een vesting; een kanaal met langs de oevers huizen (gracht, wijert, rui, wal) [N 90 (1982)] || gracht [DC 02 (1932)]
III-3-1
|
| 20137 |
graf |
graf:
ei graaf (Q032p Schinnen),
graaf (Q032p Schinnen, ...
Q032p Schinnen),
graf (Q032p Schinnen),
graàf (Q032p Schinnen)
|
Een graf [graf, graaf, jraaf?}. [N 96A (1989)] || graf [SGV (1914)]
III-3-3
|
| 23481 |
grafkruis |
grafkruis:
graafkruts (Q032p Schinnen),
t graafkruts (Q032p Schinnen),
nagelbeeks
graafkruuts (Q032p Schinnen),
schinnen dorp
graafkruts (Q032p Schinnen)
|
Een houten of stenen kruis op een graf [grafkruus, graaf-/jraafkruuts?]. [N 96A (1989)]
III-3-3
|
| 23483 |
grafzerk |
grafsteen:
eine graafstein (Q032p Schinnen),
enne graafstein (Q032p Schinnen),
graafsjtein (Q032p Schinnen),
grafzerk:
eine graafzerk (Q032p Schinnen)
|
Een grafsteen, grafzerk, grafmonument [graf-/graafsteen,-stieën,-sjtein, jraafsjtee, jraafdenkmaal?]. [N 96A (1989)]
III-3-3
|
| 21460 |
grap |
grap:
grap (Q032p Schinnen),
klootje:
vgl. Sittard Wb. (pag. 184): kloot, [kloote, klöötje], kloot.
kläötjə (Q032p Schinnen)
|
iets mals, iets zots, wat een persoon doet of zegt [grap, scherts, kortswijl, ui, kleutje, truut, spel, krak, zwans] [N 85 (1981)] || ui (grap) [SGV (1914)]
III-3-1
|
| 19331 |
grapjas |
grapjas:
grapjas (Q032p Schinnen),
komiek:
komiek (Q032p Schinnen),
ouwehoer:
auw hooër (Q032p Schinnen)
|
iemand die altijd grapjes maakt [schacht, grapjas] [N 85 (1981)] || vol grappen, vermakelijk, gezegd van een persoon [plezierig, plezant, grappig] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 19208 |
grappig |
grappig:
grappig (Q032p Schinnen),
komiekig:
kommikig (Q032p Schinnen),
vol kloterijen:
vol klaotərîejə (Q032p Schinnen)
|
grappig [SGV (1914)] || vol grappen, vermakelijk, gezegd van een persoon [plezierig, plezant, grappig] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 32848 |
gras |
gras:
grās (Q032p Schinnen)
|
De algemene benaming voor het gewas, zo uitvoerig mogelijk gedocumenteerd, zodat in de volgende lemma''s naar deze opgaven en naar de klankkaart kan worden verwezen. Op de klankkaart van het type gras zijn de vormen met betoning niet apart aangegeven; men kan bij dit woord aannemen dat het in het gehele polytone gebied sleeptoon heeft. Wanneer er meer dan één variant voor een plaats was opgegeven, is bij voorkeur het materiaal van de mondelinge enquêtes in kaart gebracht.' [N 14, 88a; JG 1b, add.; Wi 54; S 11; L 1 a-m; L 1u, 75; L 20, 26a; L 35, 65; L. 39, 41; A 2, 54; A 4, 26a; A 4, 28; RND 111; monogr.]
I-3
|