| 24606 |
haagbeuk |
harrenkop:
eigen spellingsysteem
harrekop (Q032p Schinnen),
haagbeuk
harrekoppe (Q032p Schinnen)
|
beuk (Fagus) [DC 39 (1965)] || Haagbeuk: eigenlijk een boom die gebruikt wordt om hagen te vormen; blad lijkt meer op een iepeblad dan op een beukeblad; heeft hangende katjes (elzenteer, beuketeer, esselteer, teer). [N 82 (1981)]
III-4-3
|
| 24876 |
haagwinde |
weerwinde:
weerwinde (Q032p Schinnen),
węi̯rwęnj (Q032p Schinnen),
werwinde:
-
weirwe`nj (Q032p Schinnen)
|
Calystegia sepium (L.) R.Br. Zeer algemeen voorkomend onkruid vooral op bouwlanden en vochtige gronden, klimmend in heggen en dergelijke met een tot 3 meter lange, windende, vrijwel kale stengel en hart- tot pijlvormige bladeren. De grote klokvormige bloemen zijn wit (soms roze) van kleur. De plant bloeit van juni tot september en is meer bekend onder de naam pispotjes (Convolvulus sepium L.). Bij de naamgeving wordt vaak geen onderscheid gemaakt of vindt verwisseling plaats met de kleinere, kruipende akkerwinde (zie lemma Akkerwinde). De volgorde van de varianten van het type winde is: 1. de tweelettergrepige woorden; 2. in de eenlettergrepige naar klinker: /e - ē - ę - i/. Zie Pauwels 1933 en Brok 1991. [JG 1c, 2c; A 17, 6a; L 1, a-m; L 1u, 80; L 15, 5; S 11; monogr.; add. uit JG 1b] || haagwinde [SGV (1914)]
I-5, III-4-3
|
| 29637 |
haam |
haam:
hām (Q032p Schinnen)
|
Kraagvormig halsjuk van een trekpaard dat op de schouderbladen rust en zich met de bewegende schouders kan meebewegen. Het bestaat voornamelijk uit twee gebogen haamspanen (cf. lemma Haamspanen) die door middel van een haamslot (cf. lemma Haamslot) aan elkaar worden vastgemaakt. Om de nek van het paard te beschermen zijn aan de binnenkant van de haamspanen kussens aangebracht (cf. lemma Haamkussen). Aan de trekhaken van het haam (cf. lemma Trekhaken, trekogen) worden de strengen bevestigd (cf. lemma Strengen) waarmee het paard trekt. Het woord is in heel Limburg mannelijk. [JG 1a, 1b; N 13, 1; L 1 a-m; L 26, 1; R 3, 60; S 12; monogr.]
I-10
|
| 34471 |
haan |
haan:
hān (Q032p Schinnen),
haantje:
hē̜nkǝ (Q032p Schinnen)
|
Het mannetje van de hoenderen. [N 19, 39; A 39, 3c; A 6, 1a; A 2, 30; L 7, 27; L 14, 19; L 26, 17; L 1a-m; JG 1a, 1b; Wi 13; Wi 17; Gwn 5, 15 add.; Vld.; monogr.]
I-12
|
| 17748 |
haar |
haar:
haor (Q032p Schinnen),
ho:r (Q032p Schinnen),
hoar (Q032p Schinnen),
hôr (Q032p Schinnen)
|
haar [DC 01 (1931)] || haar (op het hoofd) [RND]
III-1-1
|
| 18726 |
haarborstel |
haarborstel:
horbeuschtel (Q032p Schinnen)
|
Een haarborstel. [DC 56 (1981)]
III-1-3
|
| 18404 |
haarcrème |
haarcrme:
haorcrème (Q032p Schinnen),
haarvet:
haorveet (Q032p Schinnen)
|
crème die bij de verzorging van het haar gebruikt wordt [pommade] [N 86 (1981)]
III-1-3
|
| 18046 |
haarenkelen |
(zich) stoten:
štōtǝ (Q032p Schinnen),
haarenkelen:
haarenkele (Q032p Schinnen),
haarhènkele (Q032p Schinnen),
hāreŋkǝlǝ (Q032p Schinnen),
zich haarinkelen (Q032p Schinnen),
āreŋkǝlǝ (Q032p Schinnen),
zijn enkel kapot stoten:
zienen inkel kapot stoote (Q032p Schinnen)
|
De enkels bij het stappen tegen elkaar strijken of slaan, zodat ze verwond geraken. [L 1, a-m; N 8, 71, 72, 78a, 79 en 84d; S 8] || haarenkelen: Zijn enkel stuk stoten bij het lopen (haarenkelen). [N 84 (1981)] || zijn enkel stuk stoten bij het lopen [SGV (1914)]
I-9, III-1-2
|
| 32887 |
haarhamer |
haarhamer:
hārhāmǝr (Q032p Schinnen)
|
De haarhamer is een vrij zware (ongeveer anderhalve kilo) ijzeren hamer met een korte houten steel, die speciaal wordt gebruikt om te haren. Het ijzeren deel loopt doorgaans aan beide kanten (soms aan één kant) uit in een scherpe bek van 3 à 4 mm. breed, die wel de baan wordt genoemd. De zuiverheid van deze baan is van belang om goed te kunnen haren. Van tijd tot tijd wordt de baan van de bek door de smid weer bijgesteld. Zie afbeelding 7b, nummer 1. [N 18, 86; JG 1a, 1b, 2c; L 1 a-m; L 26, 4; S 12; add. uit N 11, N 14, 131; N 15; N 27; A 4, 28; A 23, 16; L 20, 28; Lu 1, 16; mongr.]
I-3
|
| 17795 |
haarlok |
lok:
lok (Q032p Schinnen, ...
Q032p Schinnen)
|
een bosje haar van min of meer slingerende gedaante [lok, streng, tres, toer] [N 86 (1981)]
III-1-1
|