| 34440 |
herdershond |
schepershond:
šīǝpǝšhūnjtj (Q030p Schinveld)
|
Hond van verschillend ras die door de herder wordt gebruikt ter bewaking van de schaapskudde. [N 7, 68; N 78, 21a; L 6, 30; JG 1a, 1b; monogr.]
I-12
|
| 24894 |
herfst, najaar |
najaar:
⁄t noajoar (Q030p Schinveld)
|
herfst (bamis(tijd), natijd, uitgang) [DC 39 (1965)]
III-4-4
|
| 24877 |
herik |
herik:
hīrek (Q030p Schinveld),
zemp:
zęmp (Q030p Schinveld)
|
Sinapis arvensis L. Zeer algemeen voorkomend onkruid op bouwland en in open bermen met goudgele bijeenstaande bloempjes en zaden in de vorm van zeer dunne opstaande boontjes. Het bloeit van mei tot september. De lengte varieert van 30 tot 80 cm. Het is ook bekend onder de oude naam krodde of wilde mosterd. Dit onkruid wordt vaak verward met knopherik (Raphanus raphanistrum L.), waar het sterk op lijkt. Knopherik komt meer voor op zandige akkers en bermen, terwijl de zaden groter zijn evenals de bloempjes, waarvan de kleur kan variëren van wit tot donkergeel en paars. Het bloeit van juli tot augustus en wordt 20 tot 60 cm hoog. Bij de opgaven wordt door een aantal informanten op dit verschil gewezen. Melm is droge akkergrond. Zie Goossens 1964; 1970 en 1988, 95-108. [N C, 2; JG 1a, 1b, 1c, 2c; A 17, 12; A 43, 12; monogr.]
I-5
|
| 34145 |
herkauwen |
nirken:
nerkǝ (Q030p Schinveld),
nerkǝn (Q030p Schinveld)
|
Het eerst niet of nauwelijks gekauwde, in de voormaag gedeeltelijk verteerde voedsel opnieuw verwerken. Zie afbeelding 7. [JG 1a, 1b, 1c, 2c; A 4, 13; L 14, 26; L 14, 88; L 20, 13; S 13; monogr.]
I-11
|
| 17779 |
hersenen |
harre:
harre (Q030p Schinveld)
|
hersenen [SGV (1914)]
III-1-1
|
| 25443 |
het vlees in stukken snijden |
stukkeren:
štø̄kǝrǝ (Q030p Schinveld)
|
Als één der helften van het gekloofde dier verwerkt wordt, snijdt men deze eerst in enkele grote, wat handzamer stukken. [N 28, 98; monogr.]
II-1
|
| 25441 |
het vlees laten besterven |
aanstijven:
aštīvǝ (Q030p Schinveld),
afsterven:
āfštɛrvǝ (Q030p Schinveld)
|
Na het verwijderen der ingewanden e.d. en het schoonmaken laat men het vlees hangen om het te laten afkoelen en opstijven. De volgende dat wordt het verder verwerkt. Enerzijds is dit een eis van de keuringsdienst (eventuele ziektes e.d. zijn dan makkelijker te constateren), anderzijds komt dit besterven volgens velen de smaak van het vlees ten goede. [N 28, 95; monogr.]
II-1
|
| 25557 |
het voorrijzen in de trog |
te bakken zetten:
tǝ bakǝ zɛtǝ (Q030p Schinveld)
|
Volgens de informant van P 56 worden de grondstoffen in de trog of de machine gebracht. Eerst de bloem (± 50 kg). De gist (± 1 kg) wordt opgelost in water. Dit mengsel wordt op de bloem gegoten, waarin eerst een soort trechter is gemaakt. Dit alles laat de bakker ongeveer 15 minuten staan. Dit is dan wel het voorrijzen in de trog. [N 29, 24b; N 29, 24a]
II-1
|
| 19768 |
het vuur aansteken |
aansteken:
asteken (Q030p Schinveld),
aanstoken:
astoake(n) (Q030p Schinveld)
|
aanstoken [SGV (1914)]
III-2-1
|
| 19415 |
het vuur doven |
dempen:
⁄t vūūr démpe (Q030p Schinveld),
laten uitgaan:
⁄t vūūr laoten ōētgao (Q030p Schinveld)
|
doven, laten uitgaan, gezegd van vuur in de kachel [N 07 (1961)]
III-2-1
|