| 33732 |
voetgangershek |
stegel:
stīgǝl (Q116p Simpelveld)
|
Een smalle doorgang tussen weien of landerijen. Men kent verschillende vormen zowel van ijzer als van hout gemaakt. Nogal toegepast is een houten of een ijzeren kruis dat kan draaien op een zware paal. Verder komen voor een draaiende haspel of draaimolentje, een hek van latwerk, drie palen in een driehoek geplaatst, twee horizontale balken waar men doorheen moet kruipen, een klapdeurtje of vaste palen die een bocht vormen. De benamingen voor de verschillende vormen wijken zo weinig van elkaar af dat ze in één lemma zijn ondergebracht. [A 25, 6; A 25, 8; L 19B, 5a; L 19B, 6; S 43; monogr.]
I-8
|
| 31351 |
voetjespasser |
binnenpasser:
benǝpasǝr (Q116p Simpelveld)
|
Passer met rechte benen waarvan de uiteinden naar buiten zijn omgebogen. De voetjespasser wordt gebruikt om de binnenmaten van een hol voorwerp op te meten. Zie ook afb. 84. [N 33, 252j; N 64, 80b; N 66, 1b]
II-11
|
| 22428 |
vogel op de schutsboom |
koningsvogel:
könningsvoeëgel (Q116p Simpelveld),
vogel:
voeëgel (Q116p Simpelveld)
|
Koningsvogel (schutterij). || Vogel.
III-3-2
|
| 24268 |
vogel, algemeen |
vogel (enk.):
voegel (Q116p Simpelveld),
vogel (mv.):
vugel (Q116p Simpelveld)
|
vogel [SGV (1914)] || vogels [SGV (1914)]
III-4-1
|
| 33267 |
vogelpootje, serradelle |
serradelle:
sǝrdɛl (Q116p Simpelveld)
|
Ornithopus sativus Brot. Een 30 tot 60 cm hoge plant met rechtopstaande stengel, veervormige blaadjes en roze-witte bloempjes. De plant bloeit van juni tot de herfst en wordt vooral op zandgonden als bemestingsgewas, maar ook als veevoeder geteeld. [N Q, 3; N 11A, 29c; JG 1a, 1b; R 3, 29; monogr.]
I-5
|
| 32804 |
vol |
brede vol:
br˙ɛ ̝i̯ vǫl (Q116p Simpelveld),
smale vol:
šmāl vǫl (Q116p Simpelveld),
vol:
v˙ǫl (Q116p Simpelveld)
|
Een vol is de strook grond die men bij de manier van eggen als bedoeld in het vorige lemma, op de heen- of terugweg onbewerkt laat, om hem na de volgende draai "vol" te eggen; zie afb. 74 t/m 76. Benamingen voor deze strook liggen - veelal in de meervoudsvorm - ook besloten in de termen van het vorige lemma. De enkele vol is smaller dan de normale egbaan en gewoonlijk niet breder dan de helft daarvan. De term vol wordt soms ook wel gebruikt voor de egbaan, het door de eg getrokken spoor. Daarop zijn ook de termen aan het einde van het lemma van toepassing. Ze worden gevolgd door enige termen die betrekking hebben op de in een egbaan te onderscheiden sporen van de egtanden. [N 11A, 174 + 175; JG 1b add.; div.; monogr.]
I-2
|
| 31278 |
volder |
oortje:
ȳrkǝ (Q116p Simpelveld),
rondzet:
roŋzɛts (Q116p Simpelveld)
|
Hamer met afgeronde baan die de smid gebruikt bij het rond omsmeden of "rond innemen" van kanten of uitstekende delen van een smeedstuk. Bij smeedwerk met behulp van de volder houdt de smid met zijn rechterhand de steel van dit werktuig vast en met zijn linkerhand de smeedtang met het werkstuk. De smidsknecht slaat vervolgens met de voorhamer op de bovenzijde van de volder. De volder wordt ook vaak gebruikt in combinatie met een ondervolder. De baan van dit werktuig heeft dezelfde vorm als de volder, maar is aan de onderzijde voorzien van een pin die in het aambeeldgat past. Zie ook afb. 38. [N 33, 80; monogr.]
II-11
|
| 21268 |
volk (mensen) |
lui:
luij (Q116p Simpelveld)
|
volk [RND]
III-3-1
|
| 25201 |
volle maan |
volle mond (du.):
volle mond (Q116p Simpelveld),
vollə mònt (Q116p Simpelveld),
vòllə mónd (Q116p Simpelveld)
|
schijngestalte van de maan: volle maan [N 81 (1980)]
III-4-4
|
| 24271 |
volop veren krijgen |
vlug worden:
vluk weadə (Q116p Simpelveld)
|
volop veren krijgen (vluggen) [N 83 (1981)]
III-4-1
|