| 30537 |
regenpijp |
afleider:
afleider (L313p Sint Huibrechts Lille),
goot:
gōt (L313p Sint Huibrechts Lille),
regenbuis:
regenbuis (L313p Sint Huibrechts Lille),
rē̜gǝnbø̜js (L313p Sint Huibrechts Lille)
|
De buis die het regenwater vanuit de dakgoot naar beneden voert. [N 64, 149a; L 24, 23b; L 24, 38; L B1, 160b; monogr.; Vld.]
II-9
|
| 34281 |
resten van het eten van dieren |
brokkelen:
brokkelen (L313p Sint Huibrechts Lille),
overschot:
overschot (L313p Sint Huibrechts Lille),
ōvǝrsxōt (L313p Sint Huibrechts Lille),
rest:
rɛst (L313p Sint Huibrechts Lille)
|
[L 34, 77b]
I-11
|
| 32583 |
riek, mestriek |
riek:
rik (L313p Sint Huibrechts Lille)
|
Een riek die vroeger vaak drie, tegenwoordig meestal vier tanden telt en die gebruikt wordt om de stallen uit te mesten, mest te laden en mest te verspreiden op het land, ook om aardappelen te rooien, aardkluiten fijn te maken e.d. Voorzover het materiaal daaromtrent gegevens bevatte, is in dit lemma achter de plaatsnummers melding gemaakt van het aantal tanden dat de (mest)riek ter plaatse telde. Benamingen van de (mest)riek naar het aantal tanden vormen de tweede helft van dit lemma. Niet opgenomen zijn namen voor een drietandige vork, die blijkens de opgave gebruikt werd om graanschoven en/of hooi op te steken, noch benamingen voor de vijf- of zestandige riek die - met of zonder bolletjes aan de tanden - dient om bieten of aardappelen op te scheppen. [N 5A, 50b; N 11, 28; N 11A, 13a + c; N 14, 81 add.; N 18, 23 + a + b; N 18, 24 add.; JG 1a + 1b; A 28, 4a + b; Av 1, III 5; L B2, 242; L 16, 18b; Gi 2, 179; Lu 6, 4a + b; S 29; Gwn 8, 3; Wi 3 add.; div.; monogr.]
I-1
|
| 32921 |
rij, wiers |
roede:
rui̯ (L313p Sint Huibrechts Lille)
|
De langwerpige heuveltjes of stroken waarin het nog niet geheel droge hooi wordt bijeengeharkt voordat het op hopen wordt gebracht. [N 14, 101; JG 1b, 2c en Goossens 1963; A 10, 19; A 16, 2; L 38, 37; monogr.]
I-3
|
| 28973 |
rijgen |
driegen:
driegen (L313p Sint Huibrechts Lille),
trochelen:
troxǝlǝn (L313p Sint Huibrechts Lille)
|
Het voorlopig verbinden van een of twee delen aan elkaar met de rijgsteek, op tafel of op de hand. [N 59, 52b; N 59, 51a; N 59, 51b; N 62, 6; N 62, 7; L 1a-m; L 1u, 41; L B1, 75; Gi 1.IV, 19; MW; S 7; monogr.]
II-7
|
| 26610 |
rijk malen |
het avanceert goed:
ǝt˱ avansert ˲gut (L313p Sint Huibrechts Lille)
|
Met veel winst malen, vlot malen. [N O, 36l; A 42A, add.]
II-3
|
| 26478 |
rijn |
rijn:
rę̄jn (L313p Sint Huibrechts Lille)
|
Algemene benaming voor het van vier klauwen voorziene ijzeren kruis in het middengat van de draaiende molensteen dat dient om de draaiïng van het staakijzer op de steen over te brengen. Zie voor de benamingen voor speciale rijntypen de lemmata ɛtweetakrijnɛ, ɛdrietakrijnɛ en ɛbalanceerrijnɛ.' [N O, 15a; A 42A, 20; N D, 18; Sche 45; Vds 84; Jan 122; Coe 100; Grof 120]
II-3
|
| 33978 |
rijzadel |
rijzadel:
ręi̯zǭǝl (L313p Sint Huibrechts Lille)
|
Zadel dat gebruikt wordt bij het berijden van een paard. [JG 1a, 1b]
I-10
|
| 33084 |
rijzen, uit de aren vallen |
rijzen:
rī.zǝ (L313p Sint Huibrechts Lille),
ruizelen:
rȳzǝlǝ (L313p Sint Huibrechts Lille)
|
Het uit de aren vallen van de graankorrels, wanneer het graan goed droog is en op de wagen getast wordt. ''tasser op de wagen'' (5.1.5). In L 286 en 288 voegt men toe dat dergelijk koren rijskoren (riskōrǝ) wordt genoemd. De laatste drie uitdrukkingen betekenen zoveel als: "het koren is zo droog dat de korrels uit de aren vallen". Naar de fonetische verschijningsvorm zouden de uitdrukkingen (het is) rijs echter ook persoonsvormen van het werkwoord rijzen kunnen zijn.' [N 15, 53; JG 1a, 1b, 2c; L 32, 41; monogr.]
I-4
|
| 29911 |
ringen |
ringen:
reŋǝn (L313p Sint Huibrechts Lille)
|
Het varken een ring in de neus zetten om het het wroeten te beletten. [JG 1a, 1b, 1c, 2c; N 70, 9; N 19, 26; N 19, 26, Q 98 add.; monogr.]
I-12
|