| 19540 |
berkenbezem |
berkenbezem:
birkebessem (Q020p Sittard)
|
bezem gemaakt van berketwijgjes (rijsbezem, berkenbezem, berkenboender) [N 20 (zj)]
III-2-1
|
| 18060 |
beroerte |
aantak:
aantak (Q020p Sittard),
beslag:
besjlaag (Q020p Sittard)
|
beroerte || Beroerte: verlamming veroorzaakt door uitstorting van bloed in de hersenen (beroerte, beslag, aantok, slag). [N 84 (1981)]
III-1-2
|
| 26051 |
berrie |
kaarrug:
kārrø̜k (Q020p Sittard),
karrenber(ri)g:
karǝbø̜rx (Q020p Sittard),
karrenbrakken:
karǝbrakǝ (Q020p Sittard)
|
Elk van de twee bomen van de hoog- en stortkar waartussen het paard gespannen werd. De berries van de hoogkar verschillen essentieel van die van de stortkar: bij de eerste lopen de berries onder de hele bak door en maken ze er deel van uit (de zijwanden worden erop vastgezet), terwijl bij de tweede de berries tot halverwege de bak lopen en een aparte constructie vormen waarop de bak rust. Hierdoor kan de bak van de stortkar kippen, terwijl de berries op hun plaats blijven. Wanneer de bak van de hoogkar echter gekipt moet worden, gaat het hele voorstel van de kar omhoog. [N 17, 16 + 50b; N G, 54b + 64b; JG 1a; JG 1b; JG 1d; JG 2c; L 32, 63; L 34, 10; A 27, 20; Lu 5, 20] || Het uit twee balkjes bestaande toestel op de steenkuip waarop of waartussen het kaar rust. Zie ook afb. 82. [N O, 19h; A 42A, 38; Vds 147; Jan 154; Coe 135; Grof 156; N D, 33 add.]
I-13, II-3
|
| 33443 |
beschermstenen of -palen |
schamppalen:
(enk)
šamppǭl (Q020p Sittard),
schampstenen:
šampštɛi̯n (Q020p Sittard)
|
Beschermstenen van natuursteen of dikke houten beschermpalen (soms ook wel van ijzer) worden geplaatst schuin tegen zijkanten van poorten en tegen hoeken van muren of tegen brugleuningen om beschadigingen door voertuigen te voorkomen. Bij boerderijen komen ze vooral voor aan schuurpoorten en ingangspoorten (van de gesloten hoeve). Soms dienen de stenen of palen ook als steun voor de muur waartegen ze rusten. Meervoudige opgaven benoemen de beide beschermstenen of -palen aan weerskanten van een opening. Zie ook afbeelding 18.a bij het lemma "poort" (4.1.1). [N 4A, 43a; monogr.; add. uit N 4A, 42f]
I-6
|
| 20522 |
beschimmeld |
beschimmeld:
besjummeld brood (Q020p Sittard),
besjumməlt (Q020p Sittard),
bəsjeuməlt (Q020p Sittard)
|
beschimmeld; Hoe noemt U: Met schimmel bedekt, gezegd van een brood [N 80 (1980)]
III-2-3
|
| 20540 |
beschimmelen |
beschimmelen:
besjummele (Q020p Sittard),
riem:
deeg die niet gaar genoeg werd
reim (Q020p Sittard),
zuur worden:
zoer wəərə (Q020p Sittard)
|
beschimmelen || Hoe noemt U: Werken van het brood, zodat het schimmelt (spinnen) [N 80 (1980)]
III-2-3
|
| 20790 |
beschuit |
beschuit:
1a-m
beschuut (Q020p Sittard),
Ei besjuutje vouere: iemands kin stevig bewerken met duim en wijsvinger
besjuut (Q020p Sittard)
|
beschuit [ZND 21 (1936)]
III-2-3
|
| 20416 |
beschuit met muisjes |
beschuit met muisjes:
besjuut mit muskes (Q020p Sittard, ...
Q020p Sittard),
beschuit met muizenkeuteltjes:
besjuut mit moezekeutelkes (Q020p Sittard, ...
Q020p Sittard),
beschuiten met muisjes:
besjuute mit muskes (Q020p Sittard, ...
Q020p Sittard),
beschuiten met muizenkeutelen:
beschuute mit moezekeutele (Q020p Sittard, ...
Q020p Sittard)
|
Beschuiten met muisjes [N 16 (1962)]
III-2-2, III-2-3
|
| 20711 |
beschuitbol |
beschuit:
besjaote (Q020p Sittard)
|
Beschuitbollen, éénmaal gebakken en niet doorgesneden (bestelle?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 25631 |
beschuitdeeg |
deeg:
dęjx (Q020p Sittard)
|
[N 29, 58]
II-1
|