e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Sittard

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
herfstdraden herfstdraadjes: herfs draädjes (Sittard), herfstdraden: herfsdroed (Sittard), zomervamen: zomervaam (Sittard), zomervaem (Sittard), zomerveam (Sittard) herfstdraden || herfstdraden [zomervamen] [N 22 (1963)] III-4-4
herik hering: hēreŋ (Sittard), rijf: rif (Sittard), zemp: zęmp (Sittard), -  zemp (Sittard), aanhangsel N92 voor Sittard  zemp (Sittard), sinapis arvensis  zemp (Sittard) herik [N 92 (1982)] || herik (Sinapis arvensis) [DC 17 (1949)] || Sinapis arvensis L. Zeer algemeen voorkomend onkruid op bouwland en in open bermen met goudgele bijeenstaande bloempjes en zaden in de vorm van zeer dunne opstaande boontjes. Het bloeit van mei tot september. De lengte varieert van 30 tot 80 cm. Het is ook bekend onder de oude naam krodde of wilde mosterd. Dit onkruid wordt vaak verward met knopherik (Raphanus raphanistrum L.), waar het sterk op lijkt. Knopherik komt meer voor op zandige akkers en bermen, terwijl de zaden groter zijn evenals de bloempjes, waarvan de kleur kan variëren van wit tot donkergeel en paars. Het bloeit van juli tot augustus en wordt 20 tot 60 cm hoog. Bij de opgaven wordt door een aantal informanten op dit verschil gewezen. Melm is droge akkergrond. Zie Goossens 1964; 1970 en 1988, 95-108. [N C, 2; JG 1a, 1b, 1c, 2c; A 17, 12; A 43, 12; monogr.] I-5, III-4-3
herkauwen herkauwen: hɛrkau̯wǝn (Sittard), neringen: nē̜reŋǝ (Sittard) Het eerst niet of nauwelijks gekauwde, in de voormaag gedeeltelijk verteerde voedsel opnieuw verwerken. Zie afbeelding 7. [JG 1a, 1b, 1c, 2c; A 4, 13; L 14, 26; L 14, 88; L 20, 13; S 13; monogr.] I-11
hermelijn hermelijn: hermelien (Sittard) hermelijn III-4-2
hersenen harre: #NAME?  harre (Sittard), hersens: hersene (Sittard) hersenen [SGV (1914)] III-1-1
herstemmen balloteren (<fr.): Van Dale: balloteren (&lt;Fr.), 1. (gall.) herstemmen; - 2.stemmen (oorspr. met gekleurde balletjes) over iem.s toelating als lid van een sociëteit of vereniging.  balleteiere (Sittard) opnieuw stemmen als er bij de eerste stemming geen beslissing valt [balloteren] [N 90 (1982)] III-3-1
hert, ree hert: hirt (Sittard), ree: ree (Sittard) hert || ree III-4-2
het bakproces ten einde brengen afbakken: āfbakǝ (Sittard) De baktijd, de tijd die nodig is om een goed gebakken brood te verkrijgen, is verschillend en afhankelijk van de oventemperatuur, van de grootte van het te bakken brood, van de bij de deegbereiding gebruikte grondstoffen (Schoep blz. 107). [N 29, 49] II-1
het hooi is binnen is binnen: es˱ bęnǝ (Sittard) Gevraagd werd naar de dialekt-weergave van de uitdrukking "Het hooi is binnen". In Q 100 vult de zegsman dan aan: "Het hooi is onder de pannen ... en den erme man is oet de sjuur." Het onderwerp van de gegeven uitdrukkingen is steeds: hooi. [N 14, 127] I-3
het kalf afdraaien afdraaien: āfdrē (Sittard) Het kalf met mechanische middelen ter wereld helpen. [N 3A, 54a] I-11