| 32943 |
vregelpaal |
vregelspil:
vręi̯ǝlšpel (Q020p Sittard)
|
In de Kempen en in het zuid-oosten van het onderzoeksgbied wordt een tweede boom voor het vastzetten van het hooi op de kar gebruikt. Deze vregelpaal is (doorgaans draaibaar) onder in de bak van de hoogkar gemonteerd en loopt door het midden van het verzwaarde dwarse sluithout, de bril. Het bindtouw werd dan om deze vregelpaal heengeslagen en daarna werd deze door middel van een stok of knuppel, de vregelstok, aangedraaid. Zie ook de toelichting bij het lemma ''vregelstok'' en afbeelding 15. De foto''s van afbeelding 15 zijn genomen in Mechelen aan de Maas (Q 9). [N 17, 14a; JG 1d, 2c; monogr.]
I-3
|
| 32944 |
vregelstok |
vregelstek:
vręi̯gǝlštęk (Q020p Sittard)
|
De stok waarmee de vregelpaal wordt aangedraaid of waarmee het bindtouw als een knevel kan worden aangespannen; zie de toelichting en de afbeelding bij het lemma ''vregelpaal''. Voor enkele opgaven is niet vast te stellen of de lange vregelpaal of de korte vregelstok is bedoeld; ze staan achterin het lemma bijeen. [N 17, 14c; JG 1d, 2c; add. uit N 17, 140; monogr.]
I-3
|
| 19341 |
vreugde |
freude (du.):
vruid (Q020p Sittard),
lol:
lol (Q020p Sittard),
plezier:
plezeier (Q020p Sittard)
|
een gevoel van blijdschap in het algemeen [plezier, lol, vreugd] [N 85 (1981)] || vreugde [SGV (1914)]
III-1-4
|
| 20294 |
vriend |
span:
ei sjpan (Q020p Sittard),
vriend:
einen truie vrundj (Q020p Sittard),
vrundj (Q020p Sittard),
vrøntj (Q020p Sittard)
|
trouwe [een ~ vriend] [SGV (1914)] || vriend [SGV (1914)] || vriend of vriendin in het algemeen [kameraad, gespan, makker] [N 85 (1981)] || vriend(in) [RND]
III-3-1
|
| 18852 |
vriendelijk |
vriendelijk:
vrunjtelik (Q020p Sittard),
vruntjelik (Q020p Sittard)
|
vriendelijk || welgezind tegenover andere mensen, vriendelijk [gemeen, braaf] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 25203 |
vriesweer |
gevroor:
gevreur (Q020p Sittard),
het vriest hel:
⁄t vrus hel (Q020p Sittard),
vriesweer:
vreiswaer (Q020p Sittard, ...
Q020p Sittard),
vriezend (weer):
vrijzend wear (Q020p Sittard)
|
vorst, vriesweer || vriesweer || vriezend weer, koud en droog [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 25200 |
vriezenx |
bakken:
bakke (Q020p Sittard),
⁄t bik (Q020p Sittard),
vriezen:
vreeze (Q020p Sittard),
vreize (Q020p Sittard, ...
Q020p Sittard,
Q020p Sittard),
vreizen (Q020p Sittard, ...
Q020p Sittard),
⁄t heat gevrouren (Q020p Sittard),
⁄t vreus (Q020p Sittard),
(vroor-haet gevraore).
vreize (Q020p Sittard),
t tik. t vrus sjtein oet de grondj; t vrus tössje man en vrouw; t vrus dat t kraak. t haet ein handdik gevraore. zomer: t is laf waer. t bruit, of luie, De nate sjweit brik oet. Lente: De Mei is in t zich, t vruig jaor zit dig in de kneuk, Es de Weieblômket bluie En de tekskes weir gaon gruie kump de Lente. Herfst: Es de blaar goon valle Is t tied veur boukeskouk. Dae sjmaak goud wie hie dao. Winter: Dink draon dn dobbele jas aafhaole (winterjas) s mörges eine brao sjpek in depan Es te t wëntjer keuninkske zus vrust t Ps. Over de Randwever kan ik u helaas geen gezegde geven, daar ik ofschoon 77 jaar, nooit zoo iemand gekend heb en ook niet geloof dat er een Randwever in de buurt woont.
t vrus (Q020p Sittard)
|
vorst, het vriezen [gevreur] [N 22 (1963)] || vriezen [SGV (1914)] || vriezen [bieberen, bikken] [N 22 (1963)]
III-4-4
|
| 20316 |
vrijgezel |
jonggezel:
jónkgezël (Q020p Sittard, ...
Q020p Sittard),
jonkvrouw:
jóngfer (Q020p Sittard),
mecheltje:
(= huwbaar meisje).
mechelke (Q020p Sittard),
vrijgezel:
vriegezël (Q020p Sittard)
|
jonggezel || ongehuwde oudere dame || vrijgezel || vrijgezel; ongehuwde man [patriara, wicht, vrijgezel] [N 86 (1981)]
III-2-2
|
| 20276 |
vroedvrouw |
wijsvrouw:
wiesvrou (Q020p Sittard)
|
vroedvrouw
III-2-2
|
| 23276 |
vroegmis |
vroegmis:
vreugmēs (Q020p Sittard),
vrø.məs (Q020p Sittard),
vrø.mɛs (Q020p Sittard)
|
De vroegmis [vreugmès, vreumes, vroemes?]. [N 96B (1989)] || vroegmis [RND]
III-3-3
|