| 18861 |
onstuimig |
driftig:
druftig (Q015p Stein),
paardsgek:
pèrsgek (Q015p Stein)
|
moeilijk in toom te houden, driftig [wreed, onstuimig] [N 85 (1981)]
III-1-4
|
| 21901 |
ontberen |
creperen (<fr.):
krepere (Q015p Stein),
krêpeere (Q015p Stein),
derven:
derven (Q015p Stein)
|
niet hebben waaraan men grote behoefte heeft, ontberen [derven] [N 89 (1982)]
III-3-1
|
| 20581 |
ontbijt |
koffie, de -:
koffie (Q015p Stein),
koffiedrinken, het -:
koffie drenken (Q015p Stein),
koffie drēnken (Q015p Stein),
koffiedrēnken (Q015p Stein)
|
namen en uren van de dagelijkse maaltijden: [ZND 18G (1935)] || namen en uren van de dagelijkse maaltijden: 7 of 8 uur [ZND 18G (1935)] || namen en uren van de dagelijkse maaltijden: 8 uur [ZND 18G (1935)] || namen en uren van de dagelijkse maaltijden: morgen [ZND 18G (1935)]
III-2-3
|
| 20814 |
ontbijtkoek, peperkoek |
peperkoek:
peperkook (Q015p Stein)
|
peperkoek [N 29 (1967)]
III-2-3
|
| 28073 |
ontkoold |
klaar:
klǭr (Q015p Stein
[(Maurits)]
[Maurits]),
vaardig:
vę̄rdex (Q015p Stein
[(Maurits)]
[Maurits])
|
Gezegd van een pijler waar alle steenkool uit is verwijderd. In dit lemma zijn alleen de termen voor "ontkoold" opgegeven. Voor de benamingen voor "pijler" zie men het lemma Pijler. [N 95, 532; monogr.]
II-5
|
| 27590 |
ontslag |
ontslag:
ontšlāx (Q015p Stein
[(Maurits)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV])
|
Het ontslaan uit de dienst, al of niet gedwongen. Zie ook de lemmata Ontslag Krijgen en Ontslag Nemen. [N 95, 998; N 95, 999]
II-5
|
| 27591 |
ontslag krijgen |
(de) papieren krijgen:
%%zinnetje%%
hē̜ krex dǝ papīrǝ (Q015p Stein
[(Maurits)]
[Emma, Hendrik, Wilhelmina])
|
De dienst opgezegd krijgen. In "zijn boek krijgen" wordt met boek het werkboekje bedoeld dat men terugkrijgt als men ergens niet meer werkt (Vanwonterghem pag. 69). Püs in de "de püs krijgen" is een strozak in het bed of een armoedig bed (RhWB VI pag. 1227 s.v. "Püs"). Het woord wordt in deze uitdrukking overdrachtelijk gebruikt. [N 95, 999; N 95, 998; monogr.]
II-5
|
| 27271 |
ontslag nemen |
(zijn) ontslag nemen:
ontšlāx nømǝ (Q015p Stein
[(Maurits)]
[Emma])
|
Als arbeider zelf ontslag nemen uit de dienst. Men moest een aantal dagen van te voren opzeggen, wilde men zonder loonverlies de werkovereenkomst verbreken. In de Belgische mijnen moest men minstens 14 dagen vooraf het mijnbestuur in kennis stellen van zijn ontslag (Defoin pag. 219). Ook woordtypen als "kundigen" of "(zijn) dagen doen" wijzen op een opzegtermijn. [N 95, 1000; monogr.; Vwo 100; Vwo 147; Vwo 148; Vwo 267; Vwo 268; Vwo 574]
II-5
|
| 33002 |
ontsmettingsmiddel |
kelkmelk:
kɛlkmelk (Q015p Stein),
loodarsenaat:
lōdasnāt (Q015p Stein
[(bij aardappels)]
)
|
Het middel, de vloeistof die gebruikt wordt bij het ontsmetten van zaaigraan. Zie ook de toelichting bij het vorige lemma. [N M, 24b]
I-4
|
| 27856 |
ontsteker |
slaghoedje:
šlāxhø̄tjǝ (Q015p Stein
[(Maurits)]
[Maurits])
|
Apparaat waarmee de ontploffing van springstof op gang kan worden gebracht. Het slagpijpje is een koperen buisje van 6.5 mm diameter en 4 cm lang, dat een kleine hoeveelheid ontstekingspoeder bevat. Hierin liggen twee electrische draden tegenover elkaar. Zij zijn verbonden door een kleine brug uit zeer dunne platinadraad die begint te gloeien zodra de stroom er doorloopt (Defoin pag. 141). [N 95, 411; monogr.; Vwo 212; Vwo 564]
II-5
|