| 33656 |
grensstrook langs een akker |
kammetje:
kɛmkǝ (P058p Stevoort),
vaart:
vǭ.t (P058p Stevoort),
voordeel:
vi̯ǫ.l (P058p Stevoort)
|
Een strookje niet bewerkte grond tussen twee akkers. Gezien het feit dat een akker vier zijden heeft, kan men in principe een onderscheid maken tussen de onbewerkte grond in de lengterichting van de akker en aan de kop van de akker. Indien de strook in de lengterichting van de akker alleen als grens dienst doet, is zij ongeveer een halve meter breed; dient zij ook als doorgang voor voertuigen, dan kan zij twee tot vier meter breed zijn (L 322, 369, 415, P 49, 57). De strook aan de kop van de akker wordt niet alleen gebruikt als keerstrook voor de ploeg (de zogenaamde wendakker), maar ook als weitje waar schapen (L 322) of koeien (L 360, P 119) kunnen grazen. Vaak ook is deze grond begroeid met struikgewas (L 419, Q 5, 72, 74, 75, 76, 79, 80, 83, 84, 85, 153, 154, 155a, 160, 168) of bomen (Q 169). Uit de opgaven blijkt echter vaak niet welk van de voornoemde grenzen bedoeld wordt. Daarom is in het lemma geen onderscheid gemaakt tussen de verschillende grenzen; alleen als de zegslieden specifieke informatie met betrekking tot dit punt hebben vermeld, wordt dit per plaats opgenomen. Daarbij moet echter nooit uit het oog worden verloren, dat het hier gaat om een verouderd begrip. Naarmate de landbouw intensiever is geworden, zijn de oneconomische grensstroken, voor zover niet als toe- of doorgangsweg noodzakelijk, geheel verdwenen. [JG 1a, 1b, 1c, 2a-2, 2, 2b-4, 5, 2c; N 11, 7a; N 11, 7b; A 33, 11; A 33, 12, A33, 14a; A 33, 14b; monogr.; div.]
I-8
|
| 18081 |
griep |
griep:
grep (P058p Stevoort)
|
Hoe noemt men tegenwoordig een zware verkoudheid met koorts ? (Deze ziekte, die nu vrijwel overal griep wordt genoemd, heette vroeger ook wel influenza) [ZND 49 (1958)]
III-1-2
|
| 21495 |
griffel |
griffel:
in greffel (P058p Stevoort)
|
De stift, waarmee op die lei wordt geschreven. [ZND 37 (1941)]
III-3-1
|
| 17906 |
grijpen naar |
pakken:
pakke (P058p Stevoort)
|
Naar iets grijpen [ZND 35 (1941)]
III-1-2
|
| 18888 |
gril |
kuren:
ook materiaal znd 29, 16
kure (P058p Stevoort),
kuure (P058p Stevoort),
loet:
ook materiaal znd 29, 16
loete (P058p Stevoort),
streep:
ook materiaal znd 29, 16
striepe (P058p Stevoort)
|
kuren (znw) [ZND 01 (1922)]
III-1-4
|
| 21220 |
grindweg |
kiezel:
kiezel (P058p Stevoort)
|
Hoe heet een weg die daarmee [steengruis (kleine stukjes steen)] bedekt is ? [ZND 24 (1937)]
III-3-1
|
| 24933 |
grindx |
kiezel:
kiezel (P058p Stevoort)
|
grind [ZND 01 (1922)]
III-4-4
|
| 17541 |
groeien |
gedijen:
gedijen (P058p Stevoort),
wassen:
wasǝ (P058p Stevoort)
|
De algemene benaming voor het groter worden van het gewas. Het oude Limburgse woord is wassen; zoals de kaart laat zien, komt de term groeien onder invloed van het Nederlands echter al in bijna heel Limburg voor. Aarden betekent eigenlijk "goed groeien, goede opbrengst laten verwachten", evenals (ge)dijen en tieren in het tweede deel van het lemma. De benaming struiken betekent "een struik vormen" in de uitdrukking "het koren is al goed gestruikt" (Q 111). De opgegeven antwoorden voor "dat gewas ''gedijt'' niet" staan achter in het lemma bijeen. [RND 124; L 32, 13; L 44, 45; monogr.; add. uit A 3, 16; L 4, 16; L A2, 374]
I-4
|
| 25026 |
groen (kleur) |
groen:
gruun (P058p Stevoort, ...
P058p Stevoort)
|
groen [ZND 01 (1922)], [ZND 35 (1941)]
III-4-4
|
| 24163 |
groene specht |
maartsveulen:
meját: maart
mejáts veule (P058p Stevoort)
|
specht, groene —
III-4-1
|