| 32791 |
de eg lichten |
heffen:
ø̜fǝ (L423p Stokkem)
|
De eg tijdens het eggen met de egstok optrekken, om het onkruid e.d. van de tanden af te laten vallen. Om dit te bereiken kan men de eg ook laten "dansen": bij elke tweede stap trekt men de eg van achteren een weinig naar links (of rechts), waardoor ze een zigzaggende gang krijgt. Bij de onderstaande termen is het object steeds de eg. [JG 1a; JG 1b add.; N 11, 73 add.; N 11A, 166a; div.; monogr.]
I-2
|
| 32770 |
de gezamenlijke balken van de eg, het egraam |
balken:
(sg ba.lǝk)
bɛ.lǝk (L423p Stokkem)
|
De eg bestaat uit een aantal hoofdbalken die onderling verbonden zijn door dwarsbalkjes of scheien. Tezamen vormen ze het raam van de eg. De in dit lemma opgenomen termen zijn van toepassing op de egbalken in het algemeen. Ze werden opgegeven als benaming voor zowel de hoofd- als de verbindingsbalkjes. Aan het eind van het lemma zijn een aantal voor zichzelf sprekende termen opgenomen, die betrekking hebben op het door hoofd- en dwarsbalkjes gevormde geraamte van de eg. [JG 1a + 1b; N 11, 69a + b; N 11A, 155c; monogr.]
I-2
|
| 34142 |
de grond omwoelen |
moren:
mǭrǝ (L423p Stokkem)
|
Met de hoorns de grond omwoelen, gezegd van de koe. [N 3A, 9c]
I-11
|
| 32836 |
de grond vasttreden, aanstampen |
aantreden:
ān[treden] (L423p Stokkem),
platklatsen:
platklatsǝ (L423p Stokkem
[(met de schoep)]
)
|
In de moestuin of op een klein perceeltje kan men - wanneer men niet over een hand- of tuinrol beschikt - de bewerkte grond platkloppen met de spade, de schoep of een plet-plank ofwel vasttreden met de voeten, waarbij dan vaak plankjes onder de klompen worden gebonden. Voor de dialectvarianten van het woord(deel) ''treden'' zij verwezen naar het lemma ''het land aftreden''. [JG 1a + 1b + 1d; N P, 20 add.; monogr.]
I-2
|
| 34627 |
de hoogkar doen achteroverslaan |
opstoten:
opstūtǝ (L423p Stokkem)
|
De hoogkar doen achteroverslaan, zodat de berries omhoog steken. Het paard dient daartoe te worden uitgespannen, aangezien de bak van de hoogkar niet kantelbaar is. [N 17, 89]
I-13
|
| 21416 |
de hort op? |
vort:
vort sien (L423p Stokkem)
|
op merooi zijn: Kent u een woord: I. ---- (niet thuis zijn, de hort op zijn, vooral van vrouwen) II. andere uitdrukking [DC 43 (1968)]
III-3-1
|
| 23733 |
de huiszegen bidden |
huiszegen beden:
oeszegen bèje (L423p Stokkem)
|
De Huiszegen bidden. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 23594 |
de kaarsen aansteken |
aanmaken:
keerse aanmake (L423p Stokkem)
|
De kaarsen aansteken [aanstèèke, aanstaoke?]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 23599 |
de kaarsen doven |
uitdoen:
oetdoen (L423p Stokkem)
|
De kaarsen doven, uitmaken, uitdoen. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 22387 |
de kaarten schudden |
onderschieten:
ongorsjēte (L423p Stokkem),
ôngersjeete (L423p Stokkem)
|
Hoe heet het dooreenmengen van speelkaarten? Vertaal: De kaarten goed ... [ZND 36 (1941)] || Schudden (kaarten).
III-3-2
|