| 33139 |
wannen met de wan |
wannen:
wanǝ (L423p Stokkem)
|
Om het graan te scheiden van kaf en graanafval wordt het gewand. Het principe van de handeling is eenvoudig: de graankorrels worden tegelijk met het kaf en de andere ongerechtigheden omhooggeworpen; door de wind worden het kaf en het lichtere afval weggeblazen; de zwaardere graankorrels vallen terug en blijven over. Het primitiefste en oudste middel om te wannen is de wan: een platte korf met aan beide zijden een oor en iets uitgehold aan één kant. In die uitgeholde kant wordt het graan nog vermengd met het afval gedaan en de wanner schudt de mand, zodanig dat de natuurlijke wind het afval doet wegwaaien en dat het graan terug in de mand valt. Zie het lemma ''wan'' (6.3.2). Later ging men de wanmolen gebruiken, waarbij een kunstmatige windstroom werd opgewekt; zie het lemma ''wanmolen'' (6.3.5). Vaak gebruikt men hetzelfde werkwoord voor het wannen met de wan en voor het wannen met de wanmolen; dan is dat werkwoord wannen. Soms gebruikte men een apart woord voor het werken met de wanmolen; deze zijn opgenomen in het lemma ''wannen met de wanmolen'' (6.3.4).' [N 14, 37; JG 1a, 1b; monogr.]
I-4
|
| 33140 |
wannen met de wanmolen |
wannen:
[wannen] (L423p Stokkem)
|
Het werken met de wanmolen. Zie voor de fonetische documentatie van [wannen] het lemma ''wannen met de wan'' (6.3.1) en zie ook de toelichting bij dat lemma. [N 14, 39; JG 1a, 1b; monogr.]
I-4
|
| 18268 |
want |
want:
wa.ntə (L423p Stokkem)
|
wanten, met duim maar zonder vingers [N 23 (1964)]
III-1-3
|
| 25204 |
warm weerx |
heet (weer):
heit (L423p Stokkem)
|
warm [DC 44 (1969)]
III-4-4
|
| 19717 |
was |
was:
was (L423p Stokkem)
|
Afscheidingsprodukt uit de wasklieren van de bijen. Voorheen werd de bijenwas veel gebruikt als grondstof voor kaarsen. Momenteel wordt de bijenwas als grondstof vaak vervangen door plantenwas of belangrijk goedkoper te produceren chemicaliën. Nog steeds is de bijenwas van belang voor de bereiding van zalven, kosmetische produkten en boenwas, voor het modelleren van gietvormen en voor medische toepassingen. [N 63, 121a; JG 1a+1b; JG 2b-5; Ge 37, 52; Ge 37, 145; monogr.]
II-6
|
| 19714 |
wasbord |
wasbred:
was˂brēͅt (L423p Stokkem)
|
wasbord
III-2-1
|
| 23597 |
wasdraad |
kaarsenwiek:
keerseweek (L423p Stokkem)
|
De in was gedrenkte draad, gebruikt om kaarsen aan te steken [spintlicht?]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 19985 |
wasem |
zwadem:
zwāi̯əm (L423p Stokkem)
|
wasem, damp
III-2-1
|
| 19986 |
wasemen |
zwademen:
zwāi̯əmə (L423p Stokkem)
|
wasemen, dampen
III-2-1
|
| 19658 |
wasgoed |
lijnwaad:
līvənt (L423p Stokkem)
|
wasgoed
III-2-1
|