| 33222 |
sorteren met de hand |
omzetten:
ømzętǝ (L246a Swolgen)
|
Vroeger werden vaak de grote van kleine aardappelen gescheiden bij het rapen zelf op het veld; zie de toelichting bij het lemma Aardappelmand. Tegenwoordig worden de aardappelen op de boerderij gesorteerd; niet meer met de hand maar met een sorteermachine. Zie het lemma Sorteermachine. [N 12, 31; JG 1a, 1b gedeeltelijk, 1c, 2c; monogr.]
I-5
|
| 19604 |
spaanderhouder, —bus |
flimpenbus:
flēmpəbøs (L246a Swolgen)
|
koperen buisje voor \'flimpe\', opgehangen bij de haard
III-2-1
|
| 27920 |
spaanders |
spanen:
spø̜̄n (L246a Swolgen
[(enkelvoud: spǭn)]
)
|
De kleine stukjes hout die losraken tijdens het werken met de beitel. [N 53, 51; monogr.]
II-12
|
| 32750 |
spade, spitschop |
schup:
sxøp (L246a Swolgen),
spaadschup:
spāi̯[schup] (L246a Swolgen)
|
Een schop met een vlak blad, dat min of meer in het verlengde van de steel geplaatst is. Deze schop wordt gebezigd voor het omspitten van de wendakkerhoeken, een lapje grond, de tuin e.d. Al naar gelang de streek en de ervaring is het blad van de spade hartvormig, trapeziumvormig of rechthoekig. Voor het tweede lid van de varianten van samenstellingen zie men het simplex schup verderop in het lemma. [N 11A, 147; N 18, 1 + 2 + 5 + 14; JG 1a + lb; L 7, 15; L 42, 40; Wi 5; Gwn 8, 2; GV, K 7; monogr.; div.]
I-1
|
| 17830 |
spannen |
spannen:
spānne (L246a Swolgen)
|
spannen [SGV (1914)]
III-1-2
|
| 31760 |
spanzaag |
klotsjeszaag:
klø̜tskǝs˲zāx (L246a Swolgen
[(om brandhout te zagen)]
)
|
Handzaag, bestaande uit een houten raam waarin het zaagblad kan worden opgespannen. Zie ook afb. 18. Er bestaan diverse uitvoeringen van dit werktuig die voor verschillende werkzaamheden worden gebruikt. Zie ook de lemmata ɛschulpzaagɛ, ɛpenzaagɛ en ɛdraaizaag, keerzaagɛ. De spanzaag bestaat uit een horizontale lat, de spanregel, waarbij aan de uiteinden twee verticale, beweegbare latten zijn bevestigd. Het zaagblad wordt aan de onderzijde van deze twee latten met behulp van twee knoppen vastgezet. Om het zaagblad te spannen wordt er rond de bovenzijde van de twee latten een touw gelegd, dat met behulp van een spanstokje wordt strakgedraaid. Als het touw, en dus ook het zaagblad, de vereiste spanning hebben, wordt het spanstokje achter de spanregel vastgezet. In het zaagblad van de kortzeeg (kǫrt˲zē̜x), die in Neeritter (L 321) door de wagenmaker werd gebruikt, ontbrak om de drie tanden één tand. Op deze wijze kon het zaagmeel tijdens het zagen beter uit de zaagsnede verwijderd worden.' [N 47, 13a-b; N 53, 1b; N 53, 6a; N 53, 8; N I, 1; N 18, 128 add.; monogr.]
II-12
|
| 17963 |
spartelen |
spartelen:
spartele (L246a Swolgen)
|
spartelen [SGV (1914)]
III-1-2
|
| 18091 |
spatader |
spatader:
spātoar (L246a Swolgen)
|
spatader [SGV (1914)]
III-1-2
|
| 24993 |
spatten |
spuiten:
spuite (L246a Swolgen)
|
spatten [SGV (1914)]
III-4-4
|
| 25650 |
speculaasplank |
prent:
prēnt (L246a Swolgen)
|
De houten koekvorm waarin het deeg voor speculaas wordt gedrukt. [N 29, 90; monogr;]
II-1
|