| 29749 |
rooster in de monden |
rooster:
rȳǝstǝr (L270p Tegelen)
|
Rooster in de monden.waarop het vuur werd gestookt. [N 98, 115; monogr.]
II-8
|
| 20537 |
roosteren |
roosteren:
ruujəstərə (L270p Tegelen)
|
roosteren; Hoe noemt U: Op een rooster braden (roosteren, horsen, hersen) [N 80 (1980)]
III-2-3
|
| 30030 |
roosterschuif |
schuif:
šȳf (L270p Tegelen),
%%het vocalisme in de volgende opgaven heeft geen umlaut: vergelijk het Rijnlandse Schaube ø̄Schieberiegel of Schieberø̄%%
šūf (L270p Tegelen)
|
De schuif waarmee de uitstroomopening van de blusbak kan worden afgesloten. Voor de schuif bevindt zich doorgaans een rooster waarmee ongebluste deeltjes in de kalk kunnen worden opgevangen. Dergelijke harde stukjes werden in Q 121 'mannetjeren' ('m'nšǝrǝ') genoemd. [N 30, 32d; monogr.]
II-9
|
| 34607 |
rosbak |
schavier:
savi̯ē̜r (L270p Tegelen)
|
Onder de kar opgehangen bak of mand voor proviand. [N 17, 85]
I-13
|
| 34606 |
rosdoek |
rosdoek:
rǫs˱dōk (L270p Tegelen),
roszak:
ros˱zak (L270p Tegelen)
|
Een onder de kar opgehangen doek waarin onder meer paardenvoer kan worden opgeborgen. [N 17, 84; A 26, 3a; monogr]
I-13
|
| 33924 |
roskam |
roskam:
rǫskam (L270p Tegelen),
rǫskamp (L270p Tegelen)
|
IJzeren kam met 4 à 8 fijngetande en op regelmatige afstand van elkaar op de vlakke onderzijde geplaatste kamboorden om paarden - ook koeien- te kammen of te rossen, voornamelijk om het stof, plukjes, strootjes e.d. uit het paardehaar te kammen. Vooraan is een afzonderlijke naar boven wijdgetande kamboord. Over alle vlezige delen, te beginnen met het kruis, wordt tegen de haren in gekamd; beenachtige gedeelten worden niet geroskamd. Is het paard fijn van haar of glad gestreken, dan heeft de roskam geen zin. Daarna dient het paard geborsteld te worden met de roskam in de ene en de borstel in de andere hand. Zie afbeelding 24. [N 18, 139]
I-9
|
| 33923 |
roskammen |
poetsen:
putsǝ (L270p Tegelen),
roskammen:
rǫskamǝ (L270p Tegelen)
|
Met borstel en kam - zie het volgende lemma - reinigen. [N 8, 102]
I-9
|
| 26668 |
rosmolen |
mange (fr.):
manége (L270p Tegelen, ...
L270p Tegelen),
manézje (L270p Tegelen),
manège (fr.):
manē̜žǝ (L270p Tegelen),
rosmolen:
roͅsmolen (L270p Tegelen),
rǫs[molen] (L270p Tegelen)
|
De oudste machine die voor het dorsen werd gebruikt. Een paard leverde hier de drijfkracht. Algemeen wordt onder manège een constructie verstaan bestaande uit een vertikale as die door een horizontale boom, waar een paard is voorgespannen, in beweging wordt gebracht. Door middel van een kardan-koppeling wordt die draaiende beweging doorgegeven aan een horizontale as die door de wand van de schuur naar een machine werd geleid en deze aandrijfkracht leverde. In dit geval wordt door de rosmolen een trommel aangedreven waarin de halmen gedorst werden. Vergelijk ook het lemma ''rosmolen'' in de aflevering over de molenaarsterminologie, wld II,3, blz. 163.' [N 14, 7; JG 1a, 1b; monogr.] || dorsmachine: draaiend wiel met boom dat door een trekpaard wordt voortgedreven om de dorsmachine te doen werken [N 14 (1962)] || Een molen die door een paard wordt aangedreven. Koning, spoorwiel en rondsel bevinden zich bij dit molentype onder het steenkoppel. De koning wordt aangedreven met behulp van een trekbalk. Zie voor de fonetische documentatie van het woorddeel -ømolenŋ het lemma ɛmolenɛ.' [N D, 3]
I-4, I-7, II-3
|
| 20955 |
rot |
vuil:
vóel (L270p Tegelen)
|
bedorven, rot
III-2-3
|
| 33534 |
rot, van fruit |
vuil:
vóel (L270p Tegelen),
vuilsig:
vóel’sig (L270p Tegelen)
|
rot, bedorven || rottend
I-7
|