| 34643 |
rijtuig |
ressortkar:
rǝsǫu̯ǝrkār (K353p Tessenderlo),
voiture:
vǝtȳr (K353p Tessenderlo),
voiture-tje:
vatȳrkǝ (K353p Tessenderlo)
|
Personenvoertuig, waarbij niet de huifkar bedoeld wordt. Gezien het feit dat het hier om zaken gaat die reeds lang verdwenen zijn, is de verwarring rond de dialecttermen groot. Dit lemma is samengesteld uit de antwoorden op algemene vragen als "hoe noemt u een tweewielig rijtuig" die geen betrekking hebben op een specifieke soort. Ook de meer algemene antwoorden die in N 101 bij de vragen naar bepaalde soorten rijtuigen opgegeven werden, zijn hier verwerkt. De veel voorkomende opgaven "koets" en "sjees", de bekendste vier- en tweewielige rijtuigen, zijn in de betreffende lemmata opgenomen. [N 101, 1-14; N G 51; L 1 a-m; L 28, 24; L 36, 70; LA 288; S 18, 30; Wi 16; monogr]
I-13
|
| 33978 |
rijzadel |
rijzadel:
ręi̯zāl (K353p Tessenderlo)
|
Zadel dat gebruikt wordt bij het berijden van een paard. [JG 1a, 1b]
I-10
|
| 33084 |
rijzen, uit de aren vallen |
rijzen:
rē̜zǝ (K353p Tessenderlo)
|
Het uit de aren vallen van de graankorrels, wanneer het graan goed droog is en op de wagen getast wordt. ''tasser op de wagen'' (5.1.5). In L 286 en 288 voegt men toe dat dergelijk koren rijskoren (riskōrǝ) wordt genoemd. De laatste drie uitdrukkingen betekenen zoveel als: "het koren is zo droog dat de korrels uit de aren vallen". Naar de fonetische verschijningsvorm zouden de uitdrukkingen (het is) rijs echter ook persoonsvormen van het werkwoord rijzen kunnen zijn.' [N 15, 53; JG 1a, 1b, 2c; L 32, 41; monogr.]
I-4
|
| 29012 |
rimpelen, fronsen |
fronsen:
fr-nsǝ (K353p Tessenderlo),
frōnsǝ (K353p Tessenderlo),
rimpelen:
rempǝlǝ (K353p Tessenderlo)
|
Al plooiend rijgen. Rimpelen is het uitrekken van een hoeveelheid stof tot een vooraf bepaalde kortere lengte, langs één of meer stiklijnen, waarbij de ruimte wordt verdeeld in gelijke, soepele plooitjes (Het Beste Naaiboek, pag. 178). Bij fronsen wordt de ruimte over een bredere afstand verdeeld dan bij rimpelen. Zie afb. 46. [N 59, 53; N 62, 12a; N 62, 30; Gi 1.IV, 34; MW; monogr.]
II-7
|
| 17599 |
rimpels |
rimpels:
rim-els (K353p Tessenderlo, ...
K353p Tessenderlo),
rim-əls (K353p Tessenderlo),
rimpels (K353p Tessenderlo, ...
K353p Tessenderlo),
rimpəls (K353p Tessenderlo),
rumpels (K353p Tessenderlo)
|
rimpels (in het gezicht) [ZND 41 (1943)]
III-1-1
|
| 18396 |
ring |
ring:
nerreeng (K353p Tessenderlo)
|
ring [GTP]
III-1-3
|
| 17587 |
ringbaard |
ringbaard:
reŋbōuwət (K353p Tessenderlo),
ringboad (K353p Tessenderlo),
ringbaardje:
reŋbatjə (K353p Tessenderlo)
|
ringbaard [N 10b (1961)] || Ringbaard: korte baard die als ring om het gezicht loopt [N 106 (2001)]
III-1-1
|
| 29911 |
ringen |
ringen:
reŋǝ (K353p Tessenderlo)
|
Het varken een ring in de neus zetten om het het wroeten te beletten. [JG 1a, 1b, 1c, 2c; N 70, 9; N 19, 26; N 19, 26, Q 98 add.; monogr.]
I-12
|
| 33582 |
ringen, randen verwijderen van peulvruchten |
ringen:
raŋə (K353p Tessenderlo),
stropen:
strīəpən (K353p Tessenderlo, ...
K353p Tessenderlo)
|
[Goossens 1b (1960)] [ZND 01 (1922)] [ZND m]
I-7
|
| 26494 |
ringhout |
ring:
reŋk (K353p Tessenderlo)
|
Het ronde hout waarop de steenkuip staat. Zie ook afb. 81. Het woorddeel ømeelŋ- is fonetisch gedocumenteerd in het lemma ɛmeelɛ.' [N O, 19b; Sche 49; Vds 145; Jan 152; Coe 133; Grof 154; A 42A, 36 add.; N D, 33 add.]
II-3
|