| 19630 |
bovenverdieping |
bovenste verdiep:
bōvəsən vərdīp (K353p Tessenderlo)
|
bovenverdieping [ZND 01 (1922)]
III-2-1
|
| 20807 |
braadworst |
braadsaucisse:
braadsocis (K353p Tessenderlo)
|
worst van rauw vlees [ZND 21 (1936)]
III-2-3
|
| 18953 |
braaf |
braaf:
braaf (K353p Tessenderlo),
brāf (K353p Tessenderlo, ...
K353p Tessenderlo),
ik zil eens zien of ge braaf zult zijn (K353p Tessenderlo)
|
braaf [ZND 01 (1922)] || braaf (wijs) [ZND 04 (1924)] || Ik wil eens zien of (dat) ge braaf zult zijn ! [ZND 46 (1946)]
III-1-4
|
| 33653 |
braakland |
braak:
brǭk (K353p Tessenderlo),
braakgrond:
brǭkgrǫnt (K353p Tessenderlo),
braakland:
brāklant (K353p Tessenderlo),
brǭklant (K353p Tessenderlo),
stuk braakland:
stuk braakland (K353p Tessenderlo),
zwetland:
zwętlant (K353p Tessenderlo)
|
Stuk land of akker dat men één of meer jaren onbewerkt laat liggen alvorens het opnieuw te beploegen. [N 11, 6; N 27, 4b; N 27, 31; N 11A, 135; A 10, 4; A 33, 12; A 33, 14a; JG 1a, 1b, 2a, 2b, 2c; L 22, 13; L 1a-m; L 1u, 22; L 19b, 1a; S 4; Ale 253; monogr.]
I-8
|
| 32706 |
braakland bewerken |
braken:
brãkǝ (K353p Tessenderlo),
ombeulderen:
ombø̄ldǝrǝ (K353p Tessenderlo)
|
Op een akker die men - vroeger overeenkomstig het drieslagstelsel, later om een bijzondere reden - een seizoen braak liet liggen, werd dat jaar geen gewas verbouwd. Een dergelijke akker werd echter wel verschillende malen ondiep geploegd en grondig afgeëgd, zulks om hem te zuiveren van hardnekkig onkruid, zoals kweek, en tevens om hem niet de voedingsbodem te laten zijn van gemakkelijk tierend onkruid in het algemeen. Voorzover de onderstaande termen geen object noemen, veronderstellen zij "de akker" of "het stuk" als object. In braken zal soms, in zomervoren meestal de betekenis "niet benutten voor de teelt", "braak laten liggen" meespreken. Men zie daarom ook de lemmata braakland en braak (laten) liggen. De woorden braken, belken en stropen komen ook in de lemmata ondiep ploegen en stoppelveld ploegen voor. [JG 1a; N 11A, 134b + 137q; N 11, 45 + 47 add.; monogr.]
I-1
|
| 33654 |
braakliggen |
braak:
brǭk (K353p Tessenderlo),
braken:
brākǝn (K353p Tessenderlo),
vastliggen:
vāstleŋǝ (K353p Tessenderlo)
|
Land of een akker voor een tijd, soms voor meerdere jaren, onbebouwd laten liggen. Naast de werkwoordelijke woordtypen als braken en braakliggen komen er in dit lemma ook woordtypen voor die bijvoeglijk van aard zijn. Deze hebben grammaticaal de functie van een bepaling van gesteldheid bij de werkwoorden (laten) liggen en zijn, b.v. het land ligt braak, is hard, woest en b.v. het land (voor) vogelwei laten liggen, (in de) dries laten liggen enz. [N 11, 5; N 11, 6; N 11A, 134a; N 11A, 135; N 27, 4b; L 1a-m; L 22, 13; JG 1a, 1b, 1d; S 4; Wi 43; Ale 253; monogr.]
I-8
|
| 31545 |
braam |
braam:
brǭm (K353p Tessenderlo),
doorns:
dō.rǝs (K353p Tessenderlo)
|
Het ruige, rafelige randje dat bij het slijpen ontstaat op de snede van de beitel. De braam kan worden verwijderd met behulp van de wetsteen. Zie ook het volgende lemma. [N 53, 50; monogr.] || Rubus fruticosus L. Het bekende moeilijk te verwijderen doornige gewas in wegbermen, aan bosranden en dergelijke met tot 3 meter lange gestekelde takken, die vaak boogvormig overhangen, en zwarte (onrijp: rode) samengestelde smakelijke vruchtjes. De gewone braam bloeit van mei tot juli met witte tot roze bloempjes. Ook in cultuur om de eetbare vruchten. De vraag in de enquête van J. Goossens is gesteld vanwege de braamtakken in verband met de vervaardiging van korven. Deze worden gemaakt van strowissen en de lange taaie braamtakken die van hun doornen zijn ontdaan. [JG 1a, 1b; A 13, 5b; RND 82; monogr.]
I-5, II-12
|
| 24501 |
braambes |
braambezin:
zie ook ZND01 a-m (geen verzamelfiches)
brambe:z’n (K353p Tessenderlo),
brombēzə (K353p Tessenderlo)
|
braambes [ZND 01u (1924)]
III-4-3
|
| 33295 |
braambessen |
braambeziën:
brambēzǝ (K353p Tessenderlo)
|
Als aanvulling op de vraag die in het lemma Braam is behandeld werd ook geïnformeerd naar de benamingen van de vrucht van de braamstruik. [JG 1b gedeeltelijk, 1c, 2c]
I-5
|
| 28695 |
braammes, braamhaak |
breemhaak:
brēmhǭk (K353p Tessenderlo)
|
Een sikkelvormig mes met tegen de achterkant een haak, dat bevestigd is aan een steel. Met het mes snijdt men een braamstengel uit de braamstruik en met de haak trekt men de stengel naar zich toe. [N 40, 123]
II-6
|