| 23313 |
kruisen, kruisdagen? |
kruisen:
kr^oͅ:əsə (Q162p Tongeren)
|
kruisen [RND]
III-3-3
|
| 24100 |
kruisheer |
kruisheer:
ne kraaisheer (Q162p Tongeren),
ne krajsheer (Q162p Tongeren)
|
Een Kruisheer [Kruushier]. [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 31973 |
kruishout |
klitskeer:
klitskē̜r (Q162p Tongeren)
|
Houten tekengereedschap, bestaande uit een vierkant blokje waar een verstelbaar houten balkje doorheen is gestoken dat met behulp van een spie kan worden vastgeklemd. Zie ook afb. 101. Het kruishout wordt gebruikt om evenwijdige lijnen langs de rand van het werkstuk te trekken en om de afmetingen van de gaten en pennen van een pen-en-gatverbinding af te schrijven. Op het uiteinde van het kruishoutbeen is daartoe een kraspennetje aangebracht. Wanneer het kruishout met het blokje langs de rand van het werkstuk wordt voortbewogen, krast de pin een evenwijdig aan de rand lopende lijn in het hout. Zie voor de etymologie van het woord klitskeer ook het Tongers woordenboek (Stevens 1986), pag. 271, s.v. klïtsk√™er, ø̄kruishout, ritshoutø̄. [N 53, 191a; N G, 17a; monogr.]
II-12
|
| 23750 |
kruisje aan een kettinkje |
kruisje:
e krajske (Q162p Tongeren)
|
Een kruisje, aan een kettinkje om de hals gedragen. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 23717 |
kruisje van de rozenkrans |
kruisje:
t krəskə (Q162p Tongeren)
|
Het kruisje aan de rozenkrans. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 23314 |
kruisprocessie |
kruisprocessie (<lat.):
de krajsprësessë (Q162p Tongeren)
|
De processie die tijdens de kruisdagen gehouden wordt voor een goede oogst, de kruisprocessie . [N 96C (1989)]
III-3-3
|
| 24380 |
kruisspin |
kruisspin:
krai̯spen (Q162p Tongeren)
|
kruisspin, spin met wit kruis op de rug die radvormig web maakt [N 26 (1964)]
III-4-2
|
| 28989 |
kruissteek |
kruissteek:
krajsstik (Q162p Tongeren)
|
Steek waarbij de draad kruislings komt te liggen. Volgens Van Dale (s.v. ø̄kruissteekø̄) gelijk aan de flanelsteek. Zie ook het lemma ɛflanelsteekɛ. Volgens informanten gebruikt men deze steek om de naad plat af te werken (L 163), voor de zoom van mantels of dikke stof (L 298a), om de zoom vast te zetten (L 299) en om iets vast te maken aan de binnenkant (K 353). Zie afb. 36.' [N 59, 64; N 62, 15c; N 62, 16a]
II-7
|
| 23705 |
kruisteken |
kruis:
e krajs (Q162p Tongeren),
kruisje:
e krajske (Q162p Tongeren)
|
Een kruisteken [kruis, krèùs/kröös, kruus, kruuts, kruusteiken?]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 23799 |
kruisverering |
kruisverering:
dë krajsvëreering (Q162p Tongeren)
|
Het gebruik om op Goede Vrijdag de relikwie van het Heilig Kruis te kussen, de Kruisverering. [N 96C (1989)]
III-3-3
|