e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Tongeren

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
overhoef form: fǫrǝm (Tongeren) Verdikking van het kroonbeen boven de hoef. De knobbels op de kroonrand kunnen het gevolg zijn van eigen kroonbetrappeling, verstuiking en misstappen op een oneffen boden, of door betrappeling van andere paarden, vooral bij het draaien op het veld. Als deze beenwoekering groot van omvang is, wordt het kroongewricht stijf en gaat het paard kreupel. Zie afbeelding 14. [N 8, 90m] I-9
overhoeks eggen over[eggen]: i̯ø̜.vǝr[eggen] (Tongeren), overhoekes [eggen]: i̯ø̜.vǝrhukǝs (Tongeren), yø̜.vǝrhukǝs (Tongeren) Manier van eggen waarbij men met de eg schuin over de akker gaat. Men kan schuin in de lengterichting of schuin in de breedterichting eggen. Zie afb. 71. Nadat men een akker overhoeks geëgd heeft (om onkruid te bestrijden of om de grond gelijk te trekken), egt men hem gewoonlijk in de lengte af. Voor het werkwoordelijk deel eggen en de weglating daarvan bij de varianten zie men de toelichting bij het lemma ¬¥eggen¬¥. [JG 1b + 1c + 1d + 2c; N 11, 84c; N 11A, 177c; div.; monogr.] I-2
overhoop halen ondersteboven zetten: onderstebwouvë zette (Tongeren), overhoop halen: juverhoup hôole (Tongeren), overhoop zetten: juvvërhoup zètte (Tongeren) Overhoop halen (modden, onderste boven / ondereen / overhoop halen) [N 108 (2001)] III-1-2
overige erwten en bonen kledderbonen: gewone boon [Phaseolus vulg.]  klêddërbóon (Tongeren), velderwten: [Pisum arvense]  vêldêert (Tongeren) boon (soort) || velderwt I-7
overjas (alg.) overjas: øjəvərjas (Tongeren), overpaletot (<fr.): yøvərpḁlto (Tongeren), paletot (fr.): Et. Fr. paletot; syn. pàrdëssü.  paltó (Tongeren), pardessus (fr.): paRdəsy (Tongeren), pardəsy (Tongeren, ... ), pərdəsy (Tongeren), Et. Fr. pardessus; syn. paltó.  pàrdësü (Tongeren), surtout (fr.): syRtu (Tongeren), windvang: Brg.  wéndvànk (Tongeren) herenoverjas; inventarisatie huidige uitdrukkingen; betekenis/uitspraak [N 25 (1964)] || herenoverjas; inventarisatie vero uitdrukkingen; betekenis/uitspraak [N 25 (1964)] || jas || overjas || overjas, lange ~, dik en warm [euverpalto, palzeer, jaager] [N 23 (1964)] || overjas, mantel III-1-3
overkoot overkoot: yǝ.vǝrkōt (Tongeren), overkotig: yǝvǝrkōtex (Tongeren) Het voorwaarts doorknikken van de koot van het voorbeen van het paard als gevolg van een verstuiking of van een forcering door te hard te trekken. Zie afbeelding 13. [JG 1b; N 8, 73b, 93a, 93b en 95m] I-9
overlangs heen en weer eggen in het leng [eggen]: en t lɛŋ (Tongeren), rechtaf [eggen]: rɛ̄x˱ǭf (Tongeren), rechtop [eggen]: rɛ̄x˱ǫp (Tongeren) Bedoeld wordt de manier van eggen, waarbij men in de lengterichting werkend, na het keren de volgende egbaan onmiddellijk (soms met een kleine overlapping) laat aansluiten bij de vorige. Voor het werkwoordelijk deel eggen en de weglating daarvan bij de varianten zie men de toelichting bij het lemma ''eggen''. [JG 1a + 1b + 1c + 1d; JG 2c; N 11, 84a; N 11A, 176c + 189c; monogr.] I-2
overmouwen bindmouwen: be.nmǫu̯ǝ (Tongeren) De aflegger, en ook de binder (zie paragraaf 4.6), beschermde zijn armen tegen de stekende en snijdende halmen door er overmouwen overheen te schuiven. Vaak zijn het een paar oude kousen waarvan de teenstukken zijn afgeknipt; vandaar het type strompen: (afgesneden) kousen. [N 15, 54; JG 1a, 1b; monogr.] I-4
overschoen galoche (fr.): Et. Fr. galoche.  gëlosj, gàllòsj (Tongeren), souspied (fr.): syn. zwèitvüut.  soeppié (Tongeren) gummi-overschoen || sous-pieds, uit stof of suède vervaardigde overschoen, die de enkel en bovenbeen van de schoen bedekt III-1-3
overschot, restant meerrest: méerrês (Tongeren) overschot, restant III-4-4