e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Tungelroy

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
zeemlap zeemlap: zīəmlap (Tungelroy), zeemslap: ziəmslap (Tungelroy) zeemleren voorwerp waarmee de ruiten worden afgedroogd [DC 15 (1947)] || zemelap III-2-1
zeep zeep: ze deut de aafwas nog altied met greun zeip (Tungelroy) Zeep. Ze doet de afwas nog altijd met goede zeep. [DC 35 (1963)] III-1-3
zeepkruid waskruid: waskroed (Tungelroy) Zeepkruid (saponaria officinalis 40 tot 80 cm hoog. De plant heeft een kruipende wortelstok en vele ondergrondse uitlopers; de stengels groeien iets rechtop en zijn iets ruw; de bladeren zijn elliptisch of langwerpig en groeien kruisgewijs, ze zijn gaaf [N 92 (1982)] III-4-3
zeer blij blij: blie (Tungelroy) zeer blij [frut] [N 85 (1981)] III-1-4
zeer grote aardappelen bonken: bø̄ŋk (Tungelroy), bǫŋkǝ (Tungelroy) Voor de fonetische documentatie van het woord aardappelen, zie het lemma Aardappel. [N 12, 4; JG 1a; monogr.] I-5
zeer kleine aardappelen krallen: kralǝ (Tungelroy), kriel: kril (Tungelroy), krielaardappelen: krilɛrpǝl (Tungelroy) Naast de neutrale termen voor kleine aardappeltjes onderscheidt men de kwalitatief zeer goede kleine aardappelen die voor het poten worden gebruikt (vergelijk het lemma Pootgoed, Pootaardappelen) én de kwalitatief slechte, die als veevoeder worden verwerkt. Huiven is de plaatselijke benaming voor "knikkers". De vorm "burel" is te beschouwen als een variant van "budel" waaruit "boel" is ontstaan; zie onder "kleine boel". "Mussekoppen", een leenvertaling van "tête de moineau", betekent eigenlijk een kleine soort kolen, die als brandstof in huis wordt gebruikt. In L 292a werd de zegswijze opgegeven: "Hiej is ein österke verloren," of: "Hiej is ein österke kapot gegange". Het type "österke" staat hier voor "pater-nosterke", de rozenkrans; vergelijk ook de typen "osterkraaltjes" en "rozenkranskrallen". [N 12, 2 en 3; JG 1a; L 43, 8c; monogr.] I-5
zeer warm weer heet (weer): heit (Tungelroy), hits: hits (Tungelroy), hitst: Vb. waat de koâj kieërtj, kieërtj auch dn hitst! (wat de kou keert, keert ook de hitte, als het goed is voor het een, is het ook goed voor het ander!  hitst (Tungelroy), warmte: werremdje (Tungelroy) hitte, warmte || sterke, overmatige warmte, hoge temperatuur van de lucht [heet, hitte, hitse] [N 81 (1980)] III-4-4
zegen aan het eind van de mis zengel: zengel (Tungelroy) De zegen, de benedictie door de priester gegeven aan het eind van de mis. [N 96B (1989)] III-3-3
zegen met het allerheiligste zengel met het allerheiligste: zengel met (Tungelroy) De zegen met het Allerheiligste. [N 96B (1989)] III-3-3
zeggen zeggen: zèkge (Tungelroy) zeggen; ik ben bij de vrouw geweest en heb het tegen haar gezegd; ze zeide, dat ze het ook aan haar dochter zou - [DC 03 (1934)] III-3-1