| 33256 |
klaver, algemeen |
klee:
klīǝ (Q112b Ubachsberg)
|
De klaver- en klee-varianten in dit lemma vormen de verzamelnaam voor allerlei klaversoorten uit de familie van de Vlinderbloemigen. Klaver werd tot 1950 geteeld als groenvoer en als stoppelgewas. In de Nijmeegse lijst is niet naar de afzonderlijke soorten of naar de algemene naam gevraagd, alleen naar de benamingen voor verschillende oude klaversoorten. Hier zijn, naast de algemene naam in dit lemma, eerst enkele meestvoorkomende soorten apart behandeld en is tot slot een verzamellemma Andere Oude Klaversoorten toegevoegd. De scheiding in het Nijmeegse materiaal is achteraf aangebracht, op grond van de gewasnaam, de opmerkingen van de zegslieden en andere bronnen. Zie ook WBD.I, afl. 8, blz. 1408. [N 14, 83; JG 1a, 1b, 2b, 2c; A 4, 10; L 1, a-m; L B2, 348; L 20, 10; Wi 50; S 18; monogr.]
I-5
|
| 18171 |
kledij, kleren |
kleren:
kleier (Q112b Ubachsberg),
kleijer (Q112b Ubachsberg)
|
... de kleren (het kleed) ... - bedoeld wordt de vrouwenkleding [DC 03 (1934)] || Kleding (algemeen). Wat is in uw dialect het algemene woord voor kleding heel in het algemeen? [DC 62 (1987)]
III-1-3
|
| 33746 |
klein paard |
bels:
bels (Q112b Ubachsberg
[(paard van Belgische origine)]
),
pony:
pǫni (Q112b Ubachsberg)
|
Bedoeld is een paard dat lichter is dan een gewoon boerenpaard en dat men in de koets kan spannen. Een pony is lichter dan een bidet, die op zijn beurt niet zo zwaar als een ardenner is (P 49). Een dubbele pony is zwaarder dan een (enkele) pony of bidet (L 424). Een bidet, iets groter dan een pony, dient veelal als loop- en koetspaard (P 192, Q 168, 242). Een hit - waarbij eveneens een onderscheid tussen enkele en dubbele hit wordt gemaakt - kan vergeleken worden met een pony of bidet. Een ardenner is kort, dik en gedrongen (P 46), groter dan een pony maar kleiner dan een gewoon paard. Uit de antwoorden blijkt een sterke wisseling van de accentuering in pony en bidet. Pony met initiaal accent is aan het Nederlands, met finaal acent aan het Franse poney ontleend. De beginaccentuering in bidet gaat op een autonome ontwikkeling in de dialecten terug. Buiten de genoemde termen komen er nog een vrij groot aantal andere voor. Zie afbeelding 1. [JG la, lb, lc, 2c; N 8, 62a, 62b, 62c en 62d; A 4, 3; L 20, 142], [JG la, lb, lc, 2c; N 8, 62a, 62b, 62c en 62d; A 4, 3; L 20, 3]
I-9
|
| 17544 |
klein persoon |
kleine, een -:
t is inge klinge (Q112b Ubachsberg),
kreupel, een -:
(erger)
t is inge kröpel (Q112b Ubachsberg)
|
gedrongen, een gedrongen postuur hebben [N 10 (1961)] || klein van gestalte [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 17543 |
klein van gestalte |
klein van postuur:
is kling va postūūr (Q112b Ubachsberg)
|
klein van gestalte [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 20723 |
kleine hoeveelheid eten |
beetje:
ee bietje (Q112b Ubachsberg),
pritsje:
prietschke (Q112b Ubachsberg)
|
Welk woord kent u voor een zeer kleine hoeveelheid eten (een brusselke, een kriemelke?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 24450 |
kleinste dier van het nest |
zwakhaas:
WLD
sjwaakhaos (Q112b Ubachsberg)
|
Hoe noemt u het kleinste, jongste, zwakste dier van een nest [N 83 (1981)]
III-4-2
|
| 23215 |
klepel |
klepel:
klèpel (Q112b Ubachsberg)
|
De klepel van een klok [bengel?]. [N 96A (1989)]
III-3-3
|
| 21337 |
kletswijf |
kletsmadam:
kletsjmadam (Q112b Ubachsberg)
|
een vrouw die veel babbelt [klappei, kwek, kommeer, blameer, viswijf] [N 87 (1981)]
III-3-1
|
| 20720 |
kliekje |
get opgewarmd eten:
get opgewermd èëte (Q112b Ubachsberg)
|
Kliekje, opgewarmde maaltijd (braoj, opstoovertje, prutske?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|