| 28709 |
kleermaker |
snijder:
šnīdǝr (Q097p Ulestraten)
|
Algemene benaming voor persoon die kleren maakt. [N 59, 197a; L 1a-m; L 28, 2; S 18; monogr.]
II-7
|
| 29606 |
klei, leem |
klei:
klęi̯ (Q097p Ulestraten),
klɛj (Q097p Ulestraten),
leem:
lęi̯m (Q097p Ulestraten),
lęjm (Q097p Ulestraten)
|
Algemene benaming voor de taaie, kneedbare grondsoort die verwerkt wordt in de steen- of pannenfabriek of in de pottenbakkerij. Termen die klei aanduiden die voor specifieke doeleinden wordt gebruikt, zijn opgenomen in de lemmata ɛpotaardeɛ, ɛsteenbakkerskleiɛ en ɛdakpannenkleiɛ. In Nederland komen verschillende kleisoorten voor. De oudste kleilagen uit het Tertiair (Oligoceen) zijn de mariene afzettingen uit de Achterhoek en Twente. Deze vette en kalkhoudende leem is grijsachtig tot (licht)groenachtig of bruinachtig van kleur en wordt ook Rupelse of Boomse klei genoemd. De jongere rivierkleiafzettingen uit het Tertiair (Plioceen) komen voor in Limburg in plaatsen als Reuver (L 299), Swalmen (L 331) en Brunssum (Q 35). De bij Brunssum gevonden klei, die geelbakkend is, wordt gebruikt voor vuurvast materiaal. De klei bij Tegelen (L 270) en Belfeld (L 297) heeft zich tijdens de overgang van het Tertiair naar het Kwartair gevormd en bevindt zich in lagen van anderhalf tot vier meter onder het zand. Deze vette klei is uitermate geschikt voor dakpannen en greswaren. De in het zuiden van Nederlands Limburg aangetroffen l√∂ss tenslotte bestaat uit fijn materiaal dat door de wind werd aangevoerd. Deze kleisoort is mager en wordt gebruikt voor het vervaardigen van metselstenen (Janssen, pag. 22/23).' [N 27, 48; L 1a-m; S 21; monogr.] || Grijs- tot geelachtige, sterk samenhangende, enigszins klevende, vruchtbare grondsoort, ontstaan door afzetting van verweringsprodukten door rivieren. Leem is ook een kleiachtige grondsoort echter met een zandgehalte groter dan 20%. Zie ook het lemma ɛklei, leemɛ in wld II, afl. 8 (pottenbakker e.a.), blz. 31.' [N 27, 41; N 27, 33; N 18, 2 add.; N 18, 5 add.; N 15, add.; R 3, 6; A 10, 4; Wi 52, 53; Vld.; monogr.]
I-8, II-8
|
| 17544 |
klein persoon |
krauwel, een -:
hae is ene krawwel (Q097p Ulestraten)
|
klein van gestalte [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 17543 |
klein van gestalte |
klein:
haer is klein (Q097p Ulestraten),
klein van stuk:
klein van sjtök (Q097p Ulestraten)
|
klein van gestalte [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 32671 |
klein voorploegwiel |
landsrullen:
lantsrø̜lǝ (Q097p Ulestraten)
|
Het kleine, doorgaans linker voorploegwiel dat "op de voor" loopt. Termen als landrad, tǝndwiel, landsrullen, veldwiel, buitenste rad en voorste rad zijn ook toepasselijk op het op de voor lopende wiel van een karploeg met twee even grote wielen. [N 11, 31.II.b; N 11A, 97b]
I-1
|
| 20349 |
kleindochter |
kleindochter:
kleindochter (Q097p Ulestraten)
|
kleindochter [DC 05 (1937)]
III-2-2
|
| 33318 |
kleine boerderij |
goedje:
gø̄tšǝ (Q097p Ulestraten),
hantering:
hāntēreŋskǝ (Q097p Ulestraten),
keuterbedrijfje:
kø̄tǝlbǝdrifke (Q097p Ulestraten)
|
Bij keuterij, e.d. in het noorden van de Nederlandse provicie wordt uitdrukkelijk opgemerkt dat de keuterboer gewoonlijk ook in dagloondienst is en géén paard bezit; zijn grond beslaat niet meer dan drie tot vijf hectaren. Ook hier vindt men, naast specifieke terminologie met name met het element keuter, ook veel omschrijvende benamingen met klein en diminutiva. Voor de fonetische documentatie van het type boerderij, zie het lemma "Boerderij, algemeen" (1.1.1). [A 10, 2c; A 30A, 3a, 3b en 3d; L 22, 1b; monogr.; add. uit L 38, 22]
I-6
|
| 29988 |
kleine bouwladder |
eenstellingsledder:
ęjnštɛleŋslø̜dǝr (Q097p Ulestraten)
|
Kleine ladder van ongeveer 1.75 m lengte die voornamelijk wordt gebruikt voor het werk binnenshuis. [N 32, 9b; monogr.]
II-9
|
| 20723 |
kleine hoeveelheid eten |
beetje:
bitsje (Q097p Ulestraten)
|
Welk woord kent u voor een zeer kleine hoeveelheid eten (een brusselke, een kriemelke?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|
| 17756 |
kleine neus |
klein neusje:
klein neͅske (Q097p Ulestraten)
|
Dat kind heeft een klein neusje. [DC 37 (1964)]
III-1-1
|