e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Urmond

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
ijzen griezelen: griezələn (Urmond) vervuld worden van afgrijzen, iets heel erg afschuwelijk vinden [ijzen, schruwen, grijzelen, grillen] [N 85 (1981)] III-1-4
ijzeren eg ijzeren [eg]: zǝrǝn [eg] (Urmond) De drie- of vierhoekige eg waarvan zowel het geraamte als de tanden van ijzer waren; zie afb. 55 en 56. Waar zulk een eg als onkruideg en/of als zaadeg diende, is vermeld in de betrokken lemmata verderop. De vorm die de ijzeren eg ter plaatse kon hebben, is hieronder voorgesteld door de tekens ‚àÜ en vierkant. Voor ''eg'' en ''eg'' zie men de toelichting bij het lemma ''eg''.' [JG 1a + 1b add.; N 11, 70 + 71 + 72 add.; N 11A, 161; N J, 10; A 13, 16b; monogr.] I-2
ijzeren gaffel, oogstgaffel gaffel: gafǝl (Urmond), hooigaffel: [hooi]gafǝl (Urmond), hooiriek: hø̜i̯rēk (Urmond  [(met drie tanden)]  ) Twee- of drietandige ijzeren vork, met lange, enigszins gebogen tanden en een lange houten steel, gebruikt om hooi of korenschoven op te steken en op de wagen te laden. Zie afbeelding 10, b. Voor het voorkomen van de term riek en van varianten van het type gāfel, zie de toelichting bij het lemma ''houten gaffel''. Voor de fonetische documentatie van het woorddel (hooi) zie het lemma ''hooi''.' [N 18, 27; JG 1a, 1b; A 28, 2; L 1 a-m; L 16, 18a; L B2, 241; Lu 6, 2; S 9; Wi 3; Av 1 III 5a, b; monogr.] I-3
ijzertje onder een schoen plaket (<fr.): blakei (Urmond) ijzertje onder de schoen [blakei] [N 24 (1964)] III-1-3
in alle haast halsoverkop: hals euvər kop (Urmond) in heel grote haast [hap, snap] [N 85 (1981)] III-1-4
in beweging komen (zich) bewegen: zich bəwéégən (Urmond) beweging, In ~ komen (meutelen). [N 84 (1981)] III-1-2
in de doodskist leggen kisten: kistən (Urmond) een dode in de doodskist leggen [lichteren, kisten] [N 87 (1981)] III-2-2
in de moestuin werken hovenieren: hoveneren (Urmond) [N P (1966)] I-7
in de rug slaan (met de vuist) met de vuist in de rug houwen: mit n voes in də rök houwən (Urmond) slaan, Met een vuist in de rug ~ (doffen). [N 84 (1981)] III-1-2
in de schil gekookte aardappelen aardappelen met de schil: êrpel mit de sjêl (Urmond), zwelmannetjes: Syst. WBD  zwelmennekes (Urmond) In de schil gekookte aardappelen (zwelmennekes?) [N 16 (1962)] III-2-3