| 17899 |
slepen |
slepen:
sleipe (Q014p Urmond),
sleipən (Q014p Urmond),
slęi̯pǝ(n) (Q014p Urmond),
villen:
velǝn (Q014p Urmond)
|
De in dit lemma bijeengebrachte termen betreffen het bewerken van de akker met een sleep, om de grond gelijk te trekken, aardkluiten te verbrijzelen of fijn zaad in de grond te werken, alsmede het slepen van weiland, om mestplakken en molshopen te verbreiden en/of gestrooide mest over de grasmat uit te strijken. Hoe de hieronder voorkomende vormen ''eg'' + ''eg'' en ''eggen'' + ''eggen'' verstaan moeten worden, is aangegeven in de lemmata ''eg'' en ''eggen''. [JG 1a + 1b + 1c; N 11, 81 + 85; N 11A, 173c + 180; S 33; L 6, 66; div.; monogr.] || slepen (ww) [SGV (1914)] || Slepen: iets zo voorttrekken dat het over of langs iets glijdt (slepen, staarten). [N 84 (1981)]
I-2, III-1-2
|
| 24952 |
slib, rivierbodem |
todder:
todder (Q014p Urmond)
|
slib [SGV (1914)]
III-4-4
|
| 22469 |
sliepuit |
sliepuit:
sliep oet! (Q014p Urmond),
sliepuit, sliepuit:
sjliep oet - sjliep oet (Q014p Urmond, ...
Q014p Urmond)
|
uitsliepen: inventarisatie uitdrukkingen; betekenis/uitspraak [N 07 (1961)]
III-3-2
|
| 31588 |
slijkvanger |
drekplaat:
drɛkplāt (Q014p Urmond)
|
Metalen plaat boven de as, tussen het asblok en de binnenzijde van de naaf, die dient als bescherming tegen van het karwiel afvallende modder. [N 17, 68; NG, 50e]
II-11
|
| 18022 |
slijm |
slijm:
sliem (Q014p Urmond)
|
Slijm: kleverige taaie stof, als afscheiding van de slijmvliezen (slijm, zwadder). [N 84 (1981)]
III-1-2
|
| 34180 |
slijm bij de nageboorte |
slijm:
šlɛi̯m (Q014p Urmond)
|
Kleverige slijm bij de nageboorte. [N 3A, 57b]
I-11
|
| 34164 |
slijmen |
snoeren:
(de koe) snø̄rt (Q014p Urmond)
|
Afscheiding geven uit de schede vóór het kalven, gezegd van de koe. [N 3A, 37]
I-11
|
| 32901 |
slijpbus, hoorn |
slijpbus:
slīp˱bø̜š (Q014p Urmond)
|
Om goed te kunnen scherpen moet de wetsteen vochtig zijn. Daartoe droeg de maaier de wetsteen in een bakje of busje met water aan zijn riem of broekband. Soms werd hiertoe een stevige koehoorn gebruikt, waaraan een haakje was bevestigd. Soms ook plaatste men de bus of de hoorn met de punt in de grond. Waar het gebruik van de houten strekel en van de wetsteen niet (meer) onderscheiden is, wordt de slijpbus of hoorn (met vloeistof) die bij de wetsteen hoort, wel verward met het zandblok of de klomp (met zavel) die bij de strekel hoort. In de Belgische Kempen en in West-Haspengouw komt de slijpbus niet voor. Zie afbeelding 9, nummer 5. Zie ook het volgende lemma voor de inhoud van de slijpbus. [N 18, 81; JG 1a, 1b, 2c; A 23, 16II; monogr.]
I-3
|
| 20502 |
slikken |
slikken:
slikken (Q014p Urmond),
slikkən (Q014p Urmond)
|
slikken; Hoe noemt U: Voedsel of drank door de keel uit de mond naar de maag brengen (slikken, slokken, halzen) [N 80 (1980)]
III-2-3
|
| 19282 |
slim |
bijdehand:
bie də hèntj (Q014p Urmond),
slim:
sjlum (Q014p Urmond),
slum (Q014p Urmond, ...
Q014p Urmond),
vlot:
vlòt (Q014p Urmond)
|
een zeer goed verstand hebbend en zeer vlug van begrip [schrander, slim, hel] [N 85 (1981)] || schrander [SGV (1914)] || vindingrijk in het bedenken van hulpmiddelen, in het raden etc.; [slim, ont, vossebillen gegeten hebbend] [N 85 (1981)] || vlug van begrip [vinnig, rap] [N 85 (1981)]
III-1-4
|