| 34570 |
galiot |
galiot:
galǫt (Q101p Valkenburg)
|
Kleine driewielige kar. Ze heeft een korte dissel met een oog, waaraan een koe of een paard via een zwenghout aangespannen werd. De galiot kan zowel een klein wieltje vooraan hebben als een slepend blok dat dient om het voertuig horizontaal tehouden. Het karretje diende om kleine lasten te vervoeren, bijvoorbeeld om klaver van het veld te halen of een zak graan naar de molen te brengen. [N 17, 41a-b; N G, 51 + 66a-d + 68a; JG 1b; L 27, 64; A 27, 23; A 42, 9a-b; Lu 5, 23, monogr.]
I-13
|
| 23265 |
galmgaten |
galmlokken:
galmloker (Q101p Valkenburg)
|
De open vensters in de klokketoren, waardoor het geluid van de klok(ken) naar buiten galmt [schalvensters, almsgatter, galmgaten?]. [N 96A (1989)]
III-3-3
|
| 24650 |
galnoot |
galnoot:
galnoot (Q101p Valkenburg, ...
Q101p Valkenburg)
|
De nootvormige uitwas aan de bladeren van eikebomen ontstaan door de steek van galwespen (galnoot, galappel, smouterenbol, kraaiappel, inktappel, gastappel). [N 82 (1981)]
III-4-3
|
| 33849 |
galopperen |
galopperen:
galǝpērǝ (Q101p Valkenburg),
galǫ`pērǝ (Q101p Valkenburg),
op een drieslag gaan:
ǫp ǝn ǝ drislāx gǭn (Q101p Valkenburg)
|
De galop is een drie-tempogang. Het paard beweegt met lange, gelijkmatige passen en leidt met één van de voorbenen. Beginnend met het rechter voorbeen gaat het als volgt verder: links achter (linker diagonaal), rechts achter en links voor, gevolgd door een zweefmoment. Bij het grootste aantal paarden hoort men drie hoefslagen (zie drieslag), waarbij de nederzetting van de twee voeten overkruis geschiedt. Enkel bij de galop van zeer goed gedresseerde man√®gepaarden worden de vier hoefslagen gehoord. Dit laatste heeft niets te maken met "vierkappens, vierklauwens of viervoetig lopen", wat "snel lopen" betekent. Zie afbeelding 10. [JG 1b; N 8, 20, 81c, 81d, 81e en 81f]
I-9
|
| 19375 |
gang |
gang:
gank (Q101p Valkenburg),
nere:
nèère (Q101p Valkenburg)
|
gang [SGV (1914)] || vloer in gang en in woonhuis
III-2-1
|
| 34548 |
gans |
gans:
gau̯s (Q101p Valkenburg)
|
[A 2, 42; A 6, 5a; A 6, 5b; A 6, 5c; S 9; L 1a-m; L 1, 58; JG 1a, 1b, 1c, 1d; Vld.; monogr.]
I-12
|
| 33415 |
ganzenhok |
ganzenhok:
ganzǝhǫk (Q101p Valkenburg),
ganzenkouw:
ganzǝkǫu̯ (Q101p Valkenburg)
|
De ruimte in de stal waar de ganzen verblijven, zo men die houdt. De navraag heeft niet veel materiaal opgeleverd. [A 10, 9j]
I-6
|
| 20305 |
garde |
gots:
cf. Schuermans s.v. "goetsch"= roede
gŏĕtsj (Q101p Valkenburg)
|
gard [SGV (1914)]
III-2-2
|
| 28847 |
garen |
garen:
gārǝ (Q101p Valkenburg)
|
Gesponnen draad in het algemeen. Het garen kan gemaakt worden van allerlei vezels, bijv. katoen, wol, zijde en linnen. [N 62, 55a; N 59, 6a; L 1a-m; L 7, 58; L 17, 4; L 28, 14; L A1, 18; L B1, 69; L B1, 80; MW; S 7; monogr.]
II-7
|
| 28867 |
garenkistje |
naaidoos:
nęjdoas (Q101p Valkenburg)
|
Kistje of doos voor het opbergen van het garen. Men kan het ook opbergen in een lade van de naaimachine. [N 59, 10]
II-7
|