e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren... plaats=Valkenburg

Overzicht

Gevonden: 5178

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
eigenwijs eigenwijs: eigewies (Valkenburg) eigenwijs; .... jullie maar niet zo eigenwijs geweest! [DC 45 (1970)] III-1-4
eik eik: ɛi̯k (Valkenburg), -  eik (Valkenburg, ... ), eikenboom: -  eikebaum (Valkenburg), ë is in het Nederlandse de  eikëboum (Valkenburg), elseik: een eikensoort die het loof gedurende de winter behoudt  ilseik (Ì) (Valkenburg), leseik: quercus sessiliflora  leseik (Valkenburg) een eikensoort die het loof gedurende de winter behoudt || eik [DC 04 (1936)], [RND] || eik (Quercus robur) [DC 39 (1965)] III-4-3
eikel eikel: ɛi̯kəls (Valkenburg), -  eikele (Valkenburg, ... ), ë is in het Nederlandse de  eikëlë (Valkenburg, ... ) eikels [RND] || eikels zoeken [DC 04 (1936)] III-4-3
eindvoor in het midden vaneenslag: vanęi̯nšlāx (Valkenburg) De middenvoor is de laatste voor van een akker die men (met een enkele ploeg) uiteengeploegd heeft: de gemeenschappelijke eindvoor van de buitenwaarts geploegde akkerhelften. Een soortgelijke voor ontstaat ook tussen de delen van een op panden te ploegen akker. Naar gelang de omstandigheden ploegt men ofwel een brede of een diepe middenvoor, die als watervoor kan dienen, ofwel een smalle of een ondiepe voor, die desgewenst nog wordt dichtgesleept. Men zie ook het lemma de laatte voor ploegen onder A. Doorgaans heeft met name de niet-specifieke term voor alleen in dat verband de betekenis "middenvoor". [N 11, 55; N 11A, 121d; JG 1a + 1b; monogr.] I-1
ekster ekster: ekster (Valkenburg), èèkster (Valkenburg), êkster (Valkenburg), ester: êster (Valkenburg), hannetje: hannëkë (Valkenburg) ekster [SGV (1914)] || Hoe heet de ekster? [DC 06 (1938)] III-4-1
eksteroog eksteroog: éksteroug (Valkenburg), êksteroug (Valkenburg) likdoorn, eksteroog [SGV (1914)] || Likdoorn: pijnlijke hoornachtige verharding van de opperhuid met een naar binnengekeerde punt, meestal aan de tenen (eksterenoog, weer, weeroog, likdoorn). [N 84 (1981)] III-1-2
elastiek elastiek: elǝstik (Valkenburg) Band- of koordvormig stuk gummi. Elastiek komt voor als enkele draad of als gevlochten of geweven band, in verschillende breedten, en het kent vele toepassingen. [N 59, 42; N 62, 61; L 34, 86; MW; monogr.] II-7
ellende (lijden) elend: èilent (Valkenburg), miserie: miserie (Valkenburg) een rampzalige, zeer beklagenswaardige toestand [ellende, miserie] [N 85 (1981)] III-1-4
els zuil: zyl (Valkenburg) Het gebogen, puntige instrument om gaatjes voor het naaien vóór te steken. Men kent een spanels, een doornaaiels en een bros. Dierick zegt op pag. 83: "Het klein en broos werktuig dat een schoenmaker dagelijks te gebruiken heeft is het elsen. Daar zijn er verscheidene grootten en soorten. De elsens om binnenzolen te naaien zijn gekromd en moeten geschikt zijn licht of zwaar volgens het werk; een lang, zwaar elsen is goed voor zwaar manswerk en om in te rijgen. Een zwaar elsen om licht te naaien is altijd af te keuren, daar een fijne draad niet goed sluiten kan in de wijde gaten door het elsen in de binnenzool gemaakt en dus geen vaste naad kan voortbrengen. Gewoonlijk is de punt van een nieuw elsen te dik en moet wat verscherpt worden om goed door het leder te kunnen steken; het gebeurt wel eens dat de punt afkraakt, dit kan hersteld worden met er een aan te slijpen. Het elsen moet in een houten handvatsel vastgezet worden en moet er recht in zitten; het mag noch achteruit noch vooruit hellen en bijzonderlijk niet scheef of men is elke steek in gevaar het te breken, en de hand te kwetsen. [N 60, 176a; N 60, 234; N 60, 176c; S 28; L 5, 62; L B2, 238; L 40, 72; Wi 13; A 27, 17; monogr.] II-10
emmer emmer: ummer (Valkenburg, ... ), ümmer (Valkenburg, ... ), tob: tob (Valkenburg), meervoud tobbe  tob (Valkenburg) emmer van hout [DC 15 (1947)] || emmer van zink of email [DC 15 (1947)] III-2-1