| 24442 |
kaasmijt |
mijt:
eigen spellingsysteem
mīēt (Q101p Valkenburg)
|
mijt die leeft van (oude) kaas [N 26 (1964)]
III-4-2
|
| 22610 |
kaatsbal |
kaatsel:
kaatschel (Q101p Valkenburg),
prikbal:
prikbal (Q101p Valkenburg)
|
Kaatsbal.
III-3-2
|
| 22622 |
kaatsen |
kaatselen:
ka:tsələ (Q101p Valkenburg),
kaatschele (Q101p Valkenburg),
prikken:
prikke (Q101p Valkenburg)
|
1. Opvangen van een vallend voorwerp. || kaatsen [RND] || Met den kaatsbal spelen.
III-3-2
|
| 23212 |
kabouter |
alvermannetje:
awvermĕnneke (Q101p Valkenburg)
|
kabouter [SGV (1914)]
III-3-3
|
| 19751 |
kachel, stoof |
kachel:
kaxəl (Q101p Valkenburg, ...
Q101p Valkenburg),
stoof:
schtoof (Q101p Valkenburg)
|
kachel [SGV (1914)] || kachel, stoof [ZND 04 (1924)]
III-2-1
|
| 31565 |
kachels zwarten |
potloden:
pǫtluatǝ (Q101p Valkenburg),
pǫtlwǫtǝ (Q101p Valkenburg)
|
Kachels met behulp van kachelzwartsel of door (in)branden of lakken zwart maken. In Q 83 liet men vetkool roken waarna het daarbij gevormde zwartsel op de kachel werd uitgewreven. Ook in L 330 werd het zwartbronzé samen met lijnolie boven een kolen- of turfvuur verhit en vervolgens op de kachel uitgepoetst. [N 33, 313; N 7, 41c; L 5, 60b add.; monogr.]
II-11
|
| 31566 |
kachelzwartsel |
potlood:
pǫtluat (Q101p Valkenburg),
pǫtlwǫt (Q101p Valkenburg)
|
In dit lemma zijn de benamingen bijeengebracht voor de verschillende middelen die worden gebruikt om kachels zwart en glanzend te maken. Met potlood, grafiet in poedervorm, kunnen kachels glimmend worden opgepoetst. Kachelpoets en zebrakachelglans zijn poetsmiddelen om kachels mee op te wrijven en te laten glanzen. De steenpek (P 219) was volgens de invuller een soort steenkool die op het verwarmde ijzer gesmeerd werd om dit zwart te maken. [N 33, 313; N 7, 41b; L 5, 60b; monogr.]
II-11
|
| 24296 |
kadaver |
kadaver:
kadaver (Q101p Valkenburg)
|
Hoe noemt u het lijk van een dier (kadaver, lijk, dood-beest) [N 83 (1981)]
III-4-2
|
| 22227 |
kaf |
kaf:
kāf (Q101p Valkenburg)
|
In dit lemma staan de varianten voor het kaf, de vliesjes of schutblaadjes van de graankorrels, bijeen. Het zit nog, te zamen met vreemd (met name onkruid-) zaad en slecht koren tussen het graan, wanneer het graan gedorst en uitgekamd is en moet ervan gescheiden worden door het wannen. Het type vlimmen (en hoogstwaarschijnlijk ook andere heteroniemen naast kaf) betekenen eigenlijk of ook "kafnaalden". Zie ook de lemma''s ''baard'' (1.3.7) en ''spikken'' (6.1.31). [N 14, 35a, 35b en 35c; JG 1a, 1b; L 1, a-m; L 27, 55; S 16; monogr.; add. uit N 14, 31]
I-4
|
| 33434 |
kafbewaarplaats |
kafzolder:
kāf˲[zolder] (Q101p Valkenburg)
|
De plaats waar het kaf bewaard wordt. Meestal is dit een aparte ruimte of een afgeschoten deel van een ruimte, zodat het kaf niet zo snel wegwaait. Vrijwel altijd gaat het om een deel van de schuur. In K 316 bewaart men het kaf buiten, in L 413 en Q 97 in een hoek van de dorsvloer. In sommige plaatsen vult men een kuil tot aan de rand met kaf (zo ook kafgat voor Q 7). Zie voor de fonetische documentatie van het woorddeel (zolder) het lemma "graanzolder" (3.4.11). [N 5A, 72c; N 14, 46; monogr.]
I-6
|