e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... plaats=Valkenburg

Overzicht

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
voornemen om niet meer te zondigen voornemen geen zonde meer te doen: t veurnumme gem zung miè te doon (Valkenburg) Het voornemen om niet meer te zondigen [de vuërzats]. [N 96D (1989)] III-3-3
vooroverduikelen duikelen: duikele (Valkenburg), kuitselebuitsen: koutsjeleboutsj (Valkenburg), struikelen: schtruukele (Valkenburg), tuimelen: tømele (Valkenburg) duikelen, voorover vallen [stulpe, stölpe] [N 10 (1961)] || tuimelen [SGV (1914)] III-1-2
voorrooien proberen: pǝrbērǝ (Valkenburg), proeven: prøvǝn (Valkenburg) Controleren of de aardappelen rijp zijn, of ze voldoende groot zijn om gerooid te worden. Omschrijvende uitdrukkingen zoals "kijken of de aardappelen rijp zijn" zijn hier niet opgenomen. [N 12, 20] I-5
voorschaar schaartje: šē̜rkǝ (Valkenburg) De vóór het kouter geplaatste kleine schaar, die bij het ploegen de bovenste laag van de "harde voor" afschilt en deze met de mest en evt. onkruid in de open voor schuift. De in dit lemma vermelde meervoudsvormen zijn waarschijnlijk verstrekt naar aanleiding van een wentelploeg, die immers van twee boven elkaar staande voorscharen is voorzien. Voor het (...)-gedeelte van varianten zie men het lemma ploegschaar. [JG 1a + 1b + 1c; JG 2c ; N 11, 31.IV.a; N 11, 33f + g; N 11A, 85a; monogr.] I-1
voorschieten voorschieten: veurscheete (Valkenburg) Voorlopig voor iemand betalen [verschieten? b.v. ik zal het wel voor u verschieten?] [N 21 (1963)] III-3-1
voorschoot, schort (alg.) scholk: schölk (Valkenburg), sjolk (Valkenburg), Platduitsch scholdök. Kil. schortekleed veurschoot. Oorspronkelijk was schortdoek een soort schoudermantel.  scholk, schollek (Valkenburg), slechts 1 woord  sjollek (Valkenburg) Hoe noemt men het katoenen, wollen of zijden kledingstuk, dat de vrouw bij het werk draagt om haar kleren tegen vuil worden te beschermen en dat of de gehele voorzijde van het lichaam, of hoofdzakelijk de rok bedekt ? [DC 15 (1947)] || schort || voorschoot [SGV (1914)] III-1-3
voorste deel van het paard, tot achter de voorbenen (het) voorste: vø̜̄rštǝ (Valkenburg), borst: bōrš (Valkenburg) Het voorste gedeelte van het paard. Zie ook de lemmata ''middendeel van het paard'' (3.3.5) en ''achterhand van het paard'' (3.3.14). [N 8, 11b] I-9
voorste keerstrook voordel: øndǝrštǝ [voordel] (Valkenburg) De wendakker die aan de akkeringang of aan de weg ligt of het dichtst bij huis gelegen is. Voor het (...)-gedeelte van varianten zie men het vorige lemma. [N 11, 51a; N 11A, a; A 33, 5] I-1
voorstrengen zeel (enkelv.): zęi̯l (Valkenburg) Aanvulling van het lemma voorstrengen in wld I.10: strengen waar het voorste van twee ingespannen paarden mee trekt en die aan de voorste schei of aan een haak in de berries van de kar of wagen zijn vastgemaakt. [N 17, 27] I-13
voorteken apparentie: apprentsje (Valkenburg), voorteken: veurteike (Valkenburg) voorteeken [SGV (1914)] III-3-3