| 33751 |
slecht gesneden hengst |
piet:
pī.t (P192p Voort)
|
Bij de piet is slechts één teelbal uitgesneden; men kan daarom spreken van een halfgelubde hengst. Bij de klophengst zijn één of beide zaadballen niet uit de buikholte ingedaald; hij mag niet voor de kweek gebruikt worden, omdat dit erfelijk is, en wordt door het verbrijzelen der teelballen met een houten hamer ongeschikt gemaakt tot de voortteling. Wie veel fokmerries bezit, gebruikt wel eens een klophengst om uit te proberen of de merries hengstig zijn en alzo de kostbare dekhengsten te sparen. [JG 1a, 1b; N 8, 20, 61a en 61b; monogr.]
I-9
|
| 18946 |
slecht mens, slechte kerel |
bandiet:
bandiet (P192p Voort),
deugniet:
grooten deugniet (P192p Voort),
schurk:
sones schurk (P192p Voort)
|
Een zeer slecht mens (galgenaas). [ZND 35 (1941)]
III-1-4
|
| 22344 |
slee |
ijsstoel:
eistoel (P192p Voort)
|
Een slede (waarmee de kinderen op het ijs rijden). [ZND 31 (1939)]
III-3-2
|
| 17899 |
slepen |
slepen:
slē.pǝ (P192p Voort)
|
De in dit lemma bijeengebrachte termen betreffen het bewerken van de akker met een sleep, om de grond gelijk te trekken, aardkluiten te verbrijzelen of fijn zaad in de grond te werken, alsmede het slepen van weiland, om mestplakken en molshopen te verbreiden en/of gestrooide mest over de grasmat uit te strijken. Hoe de hieronder voorkomende vormen ''eg'' + ''eg'' en ''eggen'' + ''eggen'' verstaan moeten worden, is aangegeven in de lemmata ''eg'' en ''eggen''. [JG 1a + 1b + 1c; N 11, 81 + 85; N 11A, 173c + 180; S 33; L 6, 66; div.; monogr.]
I-2
|
| 24535 |
sleutelbloem |
klotteklot:
-
klotteklotte (P192p Voort)
|
sleutelbloem [ZND 34 (1940)]
III-4-3
|
| 33082 |
sluitlaag |
sluitlaag:
slǭǝ.tlōǫx (P192p Voort)
|
De laatste laag op de wagen. [JG 1b]
I-4
|
| 33973 |
smalle buikriem |
buikzeel:
buk˲zęi̯.l (P192p Voort)
|
Riem of ketting die onder de buik van het paard doorloopt en beide strengen verbindt. Vergelijk ook lemma Brede Buikriem. [JG 1b, 1c, 1d, 2c; N 13, 61]
I-10
|
| 31192 |
smidse |
smis(se):
smī.s (P192p Voort)
|
In het algemeen de werkplaats van een smid en meer in het bijzonder de plaats waar de smidsvuurhaard is ondergebracht. Zie ook afb. 1. [N 33, 5; S 33; JG 1a; JG 1b; monogr.]
II-11
|
| 32880 |
snede van het blad van de zeis |
snede:
snęi̯ (P192p Voort)
|
De scherpe snijdende binnenzijde van het blad van de zeis. Zie afbeelding 5, nummer 4. Bedoeld is hier de algemene benaming voor de snijkant van de zeis. In sommige gebieden, met name in enkele dorpen tussen het waat-gebied (in het noorden van Belgisch Limburg) en het snede-gebied (in het zuiden ervan) wordt onderscheid gemaakt tussen de eigenlijke snede en het haarpad: de smalle rand die bij het haren op het zeisblad wordt geslagen en waarvan de snede het uiteinde vormt. Zie voor deze laatste het volgende lemma: ''haardpad''. Wanneer er meer dan één variant voor een plaats was opgegeven, is bij voorkeur het materiaal van de mondelinge enquêtes in gebracht.' [N 18, 68d; JG 1a, 1b, 2c; add. uit N 17, 100; monogr.]
I-3
|
| 25137 |
sneeuwen |
besneeuwen:
ps. letterlijk overgenomen.
bèsnowwəe (P192p Voort, ...
P192p Voort)
|
sneeuwen [ZND 04 (1924)], [ZND 07 (1924)]
III-4-4
|