id | Begrip | Trefwoord: dialectopgave (plaats) | Omschrijving |
---|---|---|---|
20805 | kruidnagel | gruis-van-nagel: verzamelfiche, ook mat. van ZND 1a-m, 15-10 grøs van nēgəl (Voort) | een kruidnagel (specerij, met een scherpe smaak, in de vorm van een spijker; Fr. clou de girofle) [ZND 01u (1924)] III-2-3 |
26082 | kruien | varen: vǫu̯ǝrǝ (Voort), zaten: zǭǝtǝ (Voort) | Een last met de kruiwagen vervoeren. [N 18, 100 add; Wi 33; S 19; L 29, 4; L 1a-m; RND 97; A 42, 13 add + 16 add; monogr.] I-13 |
19581 | kruik | kruik: krauk (Voort), kroͅk (Voort) | kruik [ZND 01 (1922)], [ZND 29 (1938)] III-2-1 |
20712 | kruim | brood: brood (Voort) | kruim [ZND 29 (1938)] III-2-3 |
20806 | kruimel | greumel: greumel brood (Voort) | kruimel brood [ZND 36 (1941)] III-2-3 |
17573 | kruin | kruin: kroon (Voort), top: tu.p (Voort) | de kruin van het hoofd (waar het haar draait) [ZND 29 (1938)] || kruin [ZND 01 (1922)] III-1-1 |
17649 | kruis | kruis: eeë kruis, twie kruisers (Voort), kröjəs (Voort), krø̜̄.s (Voort) | Een kruis, twee kruisen. [ZND 29 (1938)] || Kruis. [ZND 01 (1922)] || Kruising van ruggegraat en achterheupen, uitlopend in de staart en staartwortel. Zie afbeelding 2.31. [JG 1a, 1b; N 8, 13 en 14] I-9, III-3-3 |
33551 | kruisbes | kroezel: verzamelfiche, ook mat. van ZND01, u 138 kru‧zəl (Voort) | kruisbes [ZND 01 (1922)] I-7 |
26823 | kruiwagen | kruiwagel: krē̜.wǭ.gǝl (Voort) | Kleine eenwielige kar met twee berries, waarmee hij door een mens voortgeduwd en soms ook getrokken wordt. Vaak is er op de berries een bak gemonteerd, waarvan de zijplanken soms afgenomen kunnen worden. Er bestaan echter ook kruiwagens zonder zijplanken en met enkel een hoge voorplank, waarbij de berries via scheien met elkaar verbonden zijn. Zie voor het onderscheid de lemmata bakkruiwagen, scheienkruiwagen en platte kruiwagen. De informant van P 214 merkt hierover op: een soort kruiwagens met planken bodem. Zijstukken kunnen naar believen opgezet of afgenomen worden". De kruiwagen wordt gebruikt voor het vervoer van kleine lasten, zoals bijvoorbeeld mest. Volgens de informant uit Q 77 werd de kruiwagen gebruikt "om allerlei materiaal (behalve cement, zand enz.) te vervoeren" Volgens de informant uit L 269 gebruikt men de kruiwagen wel om zand te vervoeren. De respondent uit L 377 vermeldt als mogelijke vrachten "zakken - ook ander goed (aardappelen, wortels, steenkolen)". Zie voor meer informatie ook de lemmata kruiwagen in wld II,4, in wld II, 8 en in wld II, 9 en steenkar in wld II, 8. [N 18, 97a; N G, 51; N 11, 28; RND, 129; Gwn 8, 1b; S 19; L 29, 4; L 16, 19a; L 1a-m; L 1u, 139; L 45, 14a; L B, 193; JG 1d; A 14, 14a; monogr.] I-13 |
29960 | kruizeel | kruiwagelriem: krē̜wǭgǝlrī.m (Voort), riem: riem (Voort) | Riem die om de schouders gelegd wordt en aan de berries van de kruiwagen wordt vastgemaakt om het werk van de voerder te verlichten. Zie ook het lemma kruizeel in wld II.9. [N 18, 99, 100; JG 1a; JG 1b; JG 2a; JG 2b; JG 2c; L B, 90; L 35, 31; A 42, 16; monogr] I-13 |