| 28630 |
de koningin merken |
merken:
mɛrǝkǝ (L289p Weert)
|
Het duidelijk herkenbaar maken van de koningin door verf, lak, gekleurde plaatjes. Volgens informanten gebruikt men ook Tippex, gekleurd zilverpapier en nagellak. Een goedkoop en uitstekend middel tot herkenning zijn de staniolplaatjes. Men heeft ze in de kleuren rood, groen, zilver en goud. Elk jaar wordt een andere kleur gebruikt. Er zijn kleine nummertjes op gedrukt van 1 tot en met 100. Met kleefstof wordt één zo''n plaatje op het borststuk van de moer bevestigd. Het nummer geeft het individu aan en de kleur de ouderdom (De Roever, pag. 544). [N 63, 102a; N 63, 102b; Ge 37, 166; monogr.]
II-6
|
| 23687 |
de kruisweg bidden |
de kruisweg beden:
kruuswieeg baeje (L289p Weert, ...
L289p Weert,
L289p Weert),
de kruisweg houden:
kruuswieeg hoaje (L289p Weert)
|
De gebedsoefening langs de 14 staties van Jezus gang van Pilatus naar Golgotha [kruisweg, kruuswèg, kruutswèèg]. [N 96B (1989)] || De kruisweg bidden (in de vastentijd, op Goede Vrijdag, na n begrafenis) [de kruutswèèg bèèje, de statioeëne beëne?]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 32732 |
de laatste voor ploegen |
(de voor) opvaren:
ǫp˲vãrǝ (L289p Weert)
|
De laatste voor van het grote middendeel van een akker die men ploegde, kan op twee manieren worden afgewerkt. Als men een greppel wil laten ontstaan in verband met de waterafvoer (op lage gronden), dan ploegt men de laatste voor iets dieper dan de overige. Wil men daarentegen geen greppel overhouden, dan ploegt men de laatste voor ondiep uit en sleept men ze vervolgens dicht. De termen die in dit lemma onder A. zijn vermeld, werden opgegeven n.a.v. de vraag naar "de diepe middenvoor afwerken". Sommige ervan lijken ook bruikbaar voor het ploegen van de laatste voor in het algemeen. De onder B. opgenomen termen betreffen het ploegen van de laatste voor aan de zijkant(en). [N 11, 62; N 11A, 119e + 121e; div.; monogr.]
I-1
|
| 22538 |
de mei vieren |
de mei geven:
de mei gaeve (L289p Weert)
|
De tractatie bij het plaatsen van die tak of vlag. [N 88 (1982)]
III-3-2
|
| 34230 |
de melk inhouden |
in de hoorns trekken:
(de koe) trɛktj enǝ hø̄r (L289p Weert)
|
Tijdens het melken plotseling geen melk meer geven, gezegd van de koe. [N 3A, 69; monogr.]
I-11
|
| 34231 |
de melk laten lopen |
(de melk) laten lopen:
lǭtǝ lǫu̯pǝ (L289p Weert)
|
De melk uit de spenen laten vloeien. [N 3A, 70]
I-11
|
| 33870 |
de merrie dekken |
dekken:
dɛkǝ (L289p Weert)
|
Zie afbeelding 11. [JG 1a, 1b; N 8, 43a en 43b]
I-9
|
| 33872 |
de merrie is niet drachtig |
gust:
gø̜st (L289p Weert)
|
[N 8, 48 en 49]
I-9
|
| 23260 |
de middag luiden |
de middagklok luiden:
de middegklok loetj (L289p Weert),
middag luiden:
et loetj middeg (L289p Weert)
|
Het angelus luiden rond het middaguur [het luidt......?]. [N 96A (1989)]
III-3-3
|
| 23550 |
de mis dienen |
de mis dienen:
de mes deene (L289p Weert, ...
L289p Weert)
|
De mis dienen [diene, de mès deene?]. [N 96B (1989)]
III-3-3
|