| 34015 |
vooruit |
allez-jup:
halę jøp (L354p Wijchmaal),
hai-op:
hai̯ ø̜p (L354p Wijchmaal)
|
Voermansroep om het paard vooruit te doen gaan. [JG 1b; N 8, 95f en 96; L 1 a-m; L B 2, 253; L 26, 2; L 36, 81a; S 41; monogr.]
I-10
|
| 34583 |
voorwand |
karschoft:
kɛ̄rsxoft (L354p Wijchmaal)
|
De vaste of afneembare voorplank van de kar of wagen. De kar met opkipbare bak heeft meestal een vaste voorwand; bij die met vaste bak kan de voorwand weggenomen worden en vervangen worden door bv. een oogsthek om de laadruimte te vergroten. Dit lemma vertoont een grote gelijkenis met het lemma voor de achterwand. Dat is niet te verwonderen, omdat er betekenisuitbreidingen in de twee richtingen zijn geweest. Ten noorden van de lijn Halen (P 48) - Neeroeteren (L 368) hebben de benamingen voor de achterplank geleidelijk aan ook de betekenis "voorplank" gekregen, omdat de achterplank altijd een apart onderdeel van de kar of de wagen geweest is, terwijl de voorplank alleen maar bij de hoogkar los is en dus een apart onderdeel vormt. Ten zuiden van deze lijn is echter het omgekeerde gebeurd: de achterplank heeft de naam van de voorplank gekregen. Vermoedelijk hadden de karren hier oorspronkelijk helemaal geen achterplank. Toen men nadien de karbak achteraan ook ging afsluiten (om de laadruimte te vergroten), werd daarvoor dan dezelfde naam gebruikt als die van de voorplank, die hier sterk op leek. (Meer hierover is te vinden in Goossens 1963, pag. 54-58). Op de kaart zijn voor Belgisch Limburg alleen de gegevens uit de mondelinge enquête opgenomen. [Meer hierover is te vinden in Goossens 1963, pag. 54-58]
I-13
|
| 19712 |
vork |
ket:
keͅt (L354p Wijchmaal)
|
vork (bij het eten gebruikt) [ZND 16 (1934)]
III-2-1
|
| 33811 |
vos, vospaard |
vos:
vǫs (L354p Wijchmaal)
|
Licht- of rosbruin paard met witte manen, staart en poten. Onder de vossen zijn er diverse kleurnuanceringen: roodvossen (rode tot dieprode globe), goudvossen, zweetvossen (zwartachtig rood naar geel overhellend en glimmend), lichte vossen (geelbruin tot geelbruin), donkere vossen (van donkerbruin tot zeer donker roodbruin). [JG 1a, 1b; N 8, 63g, 63h en 63j]
I-9
|
| 18279 |
vouw |
vouw:
īn vāa (twie vāān) (L354p Wijchmaal)
|
vouw (twee vouwen) [ZND 08 (1925)]
III-1-3
|
| 17923 |
vouwen |
vouwen:
vāān (L354p Wijchmaal)
|
ik zal het in vieren vouwen [ZND 08 (1925)]
III-1-2
|
| 21398 |
vreemde (man) |
vreemde mens:
ine vreumde mins (L354p Wijchmaal)
|
Een vreemde man. [ZND 08 (1925)]
III-3-1
|
| 25203 |
vriesweer |
vreur:
vreur (L354p Wijchmaal)
|
vorst (vriesweer) [ZND 08 (1925)]
III-4-4
|
| 20276 |
vroedvrouw |
wijsvrouw:
wijsvrouw (L354p Wijchmaal)
|
vroedvrouw [ZND 08 (1925)]
III-2-2
|
| 21276 |
vrouw |
vrouw:
vrou (L354p Wijchmaal)
|
vrouw [ZND 04 (1924)]
III-3-1
|