| 32836 |
de grond vasttreden, aanstampen |
aantreden:
ǭǝ.n[treden] (P177p Zepperen
[(met plankjes)]
)
|
In de moestuin of op een klein perceeltje kan men - wanneer men niet over een hand- of tuinrol beschikt - de bewerkte grond platkloppen met de spade, de schoep of een plet-plank ofwel vasttreden met de voeten, waarbij dan vaak plankjes onder de klompen worden gebonden. Voor de dialectvarianten van het woord(deel) ''treden'' zij verwezen naar het lemma ''het land aftreden''. [JG 1a + 1b + 1d; N P, 20 add.; monogr.]
I-2
|
| 22772 |
de helft vragen |
delen:
deele (P177p Zepperen),
ieder de helft:
vər ieder de hellef (P177p Zepperen),
vər ieder de helleg (P177p Zepperen),
ik moet de helft daarvan hebben:
ich moet de helef dao vaan həbbə (P177p Zepperen)
|
Wat roepen de kinderen als ze de helft vragen van iets, bijvoorbeeld van iets dat ze tegelijkertijd hebben gevonden? [ZND 26 (1937)]
III-3-2
|
| 21420 |
de hort op |
de brats op:
brats op (P177p Zepperen),
op rabot (<fr.):
op rabot (P177p Zepperen)
|
Welke uitdrukking gebruikt men in Uw dialect voor: veel weg wijn, dikwijls niet thuis wezen? (Een dergelijke uitdrukkinng wordtt vaak gebruikt van huisvrouwen en is wat afkeurend. Men bedoelt dan: ze hoorde voor het huishouden te zorgen, maar ze is te vaa [Lk 06 (1956)]
III-3-1
|
| 25396 |
de huid doorsnijden |
opensnijden:
uǝpǝ snē̜jǝ (P177p Zepperen)
|
De eerste snede in de huid maken als begin van het villen. [N 28, 40; monogr.]
II-1
|
| 25401 |
de huid oprollen |
bijeenrolllen:
bǝtēnrǫlǝ (P177p Zepperen)
|
Na het afhuiden wordt de runderhuid opgerold of opgevouwen. Van tevoren vouwt men de huid van de poten en de kop naar binnen. Soms zout men de huid om bederf te voorkomen. [N 28, 55]
II-1
|
| 30052 |
de kelder uitgraven |
de kelder uitschieten:
kaldǝr ǫwtsxitǝ (P177p Zepperen)
|
De kelderruimte van het bouwwerk met behulp van de steekschop uitgraven. [N 30, 25b; monogr.]
II-9
|
| 28630 |
de koningin merken |
stempelen:
stempelen (P177p Zepperen)
|
Het duidelijk herkenbaar maken van de koningin door verf, lak, gekleurde plaatjes. Volgens informanten gebruikt men ook Tippex, gekleurd zilverpapier en nagellak. Een goedkoop en uitstekend middel tot herkenning zijn de staniolplaatjes. Men heeft ze in de kleuren rood, groen, zilver en goud. Elk jaar wordt een andere kleur gebruikt. Er zijn kleine nummertjes op gedrukt van 1 tot en met 100. Met kleefstof wordt één zo''n plaatje op het borststuk van de moer bevestigd. Het nummer geeft het individu aan en de kleur de ouderdom (De Roever, pag. 544). [N 63, 102a; N 63, 102b; Ge 37, 166; monogr.]
II-6
|
| 34230 |
de melk inhouden |
ophouden:
ǫphā (P177p Zepperen)
|
Tijdens het melken plotseling geen melk meer geven, gezegd van de koe. [N 3A, 69; monogr.]
I-11
|
| 34231 |
de melk laten lopen |
(de melk) laten lopen:
luǝtǝ lōǝpǝ (P177p Zepperen)
|
De melk uit de spenen laten vloeien. [N 3A, 70]
I-11
|
| 33870 |
de merrie dekken |
dekken:
dękǝ (P177p Zepperen)
|
Zie afbeelding 11. [JG 1a, 1b; N 8, 43a en 43b]
I-9
|