| 27576 |
loonklerk |
markeerder:
markērdǝr (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Oranje-Nassau II, Emma, Hendrik]),
marqueur:
markø̜̄r (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Eisden]),
mɛrkø̜̄r (Q000 Zie mijnen
[(Eisden)]
)
|
Bediende die het geleverde werk van de arbeiders optekent voor loonberekening. Loonklerk. [monogr.; N 95, 921 add.; Vwo 502; Vwo 504; Vwo 508]
II-5
|
| 28253 |
losvloer |
losplaats:
losplaats (Q000 Zie mijnen
[(Houthalen)]
[Domaniale]),
losvloer:
losvloer (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Waterschei / Eisden)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
ǫsvlūr (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
recette:
recette (Q000 Zie mijnen
[(Zwartberg / Winterslag)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
rǝsɛt (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
takken:
takǝ (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Zwartberg]),
tákǝ (Q000 Zie mijnen
[(Zwartberg)]
[Houthalen])
|
De plaats waar de mijnwagens uit de liftkooi worden gelost. Bij de hoofdschachten bevindt zich de losvloer in de schachttoren, bij blinde schachten is de mijngang die bij het bovenste gedeelte van de schacht uitloopt meteen de losvloer (Vanwonterghem pag. 187). [N 95, 691; monogr.; Vwo 484; Vwo 655; Vwo 767]
II-5
|
| 27211 |
luchtdeur |
luchtdeur:
løxdø̄r (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Maurits]),
windpassette:
wentpasɛt (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Emma])
|
Houten of ijzeren deur waarmee de luchtstroom ondergronds geregeld kan worden. [N 95, 214; monogr.; Vwo 485; Vwo 862]
II-5
|
| 28186 |
luchtdoorhouw, luchtdoortocht |
grâle:
grāl (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Houthalen)]
[Zolder]),
luchtdoortocht:
løxdōrtǫxt (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Maurits]),
luchtmontage:
løxtmõ̜tāš (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Eisden]),
montage retour d''air:
montage retour d''air (Q000 Zie mijnen
[(Zwartberg)]
[Waterschei]),
passement:
pasmę̄ (Q000 Zie mijnen
[(Zolder)]
[Emma]),
retour d''air:
retour d''air (Q000 Zie mijnen
[(Waterschei)]
[Beringen, Houthalen])
|
Kleine mijngang in de koollaag die uitsluitend dient voor ventilatiedoeleinden. [N 95, 217; N 95, 182; N 95, 538; monogr.; Vwo 486; Vwo 490]
II-5
|
| 28184 |
luchtgalerij |
kopbaan:
kǫp˱bān (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
kopgalerij:
kǫpgalǝrę̄j (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Domaniale]),
luchtkeergalerij:
løxtkērgalǝrę̄j (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
pilier:
peljē (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Maurits]),
piljē (Q000 Zie mijnen
[(Houthalen / Waterschei)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
tweede galerij:
twēdǝ galǝrę̄j (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Zwartberg, Winterslag]),
tweede voie:
twēdǝ vōj (Q000 Zie mijnen
[(Zwartberg / Winterslag)]
[Houthalen, Waterschei]),
wetterstrek:
wɛtǝrštrɛk (Q000 Zie mijnen
[(Domaniale / Laura / Willem-Sophia / Oranje-Nassau II / Oranje-Nassau III / Emma / Maurits)]
[Zwartberg, Waterschei])
|
Galerij die het boveneinde van de pijler met een dwarsgang verbindt. De luchtgalerij voert de verbruikte lucht af naar de uitstromingsschacht en wordt meestal ook gebruikt voor de aanvoer van materiaal (Lochtman pag. 69). [monogr.; Vwo 446; Vwo 448; Vwo 488; Vwo 601; Vwo 805; N 95, 209; N 95, 212]
II-5
|
| 28047 |
luchthamer |
afbouwhamer:
af˱bǭwhāmǝr (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Maurits]),
luchthamer:
løxthāmǝr (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
pikhamer:
pekhāmǝr (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Domaniale]),
piqueur:
pe̞kø̜̄r (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Domaniale]),
pǝkø̜̄r (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden])
|
De door samengeperste lucht aangedreven hamer waarmee de houwer in de pijler de steenkool delft. [N 95, 808; monogr.; N 95, 760 add.; Vwo 30; Vwo 487; Vwo 598; Vwo 603; div.]
II-5
|
| 28046 |
luchtklep, kogelklep |
prise à air:
prezadę̄r (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
prise à bille:
prezabel (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden])
|
Een kogelklep op de buizen van de persluchtleiding. Via deze kogelklep kan men met een luchtslang de perslucht in de boorhamers of in de luchthamers brengen. De kogel wordt door de verbinding ingeduwd waardoor de perslucht in de luchtslang stroomt. [N 95, add.; Vwo 635; Vwo 636]
II-5
|
| 27213 |
luchtkoker |
canard:
kanār (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Winterslag, Waterschei]),
kánār (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder /Houthalen /Zwartberg / Winterslag / Waterschei /Eisden)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV]),
kǝnār (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
luchtkoker:
luchtkoker (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Emma, Maurits])
|
Metalen of kunststof buis van ongeveer 50 cm doorsnede waarmee verse lucht naar ondergrondse werkpunten wordt gebracht die buiten de normale luchtstroom liggen. [N 95, 219; monogr.; Vwo 211; Vwo 489]
II-5
|
| 28053 |
luchtslang |
flexibel:
flęksibǝl (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
),
flęksībǝl (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden]),
luchtslang:
løxtslaŋ (Q000 Zie mijnen
[(Beringen / Zolder / Houthalen / Zwartberg / Winterslag / Waterschei / Eisden)]
[Maurits]),
slang:
šlaŋ (Q000 Zie mijnen
[(Maurits)]
[Oranje-Nassau I, Oranje-Nassau II, Oranje-Nassau III, Oranje-Nassau IV])
|
Slang, vervaardigd van rubber, met behulp waarvan de perslucht van de persluchtleiding naar bijvoorbeeld de luchthamer of de boorhamer wordt gebracht. Volgens Vanwonterghem (pag. 110) werden deze gummislangen tijdens de Tweede Wereldoorlog wel eens gebruikt als fietsbanden; als dusdanig zijn flexibels nog in de volkstaal gekend. Het woordtype "schlauch" was volgens de invuller uit Q 15 op de mijn Maurits alleen van toepassing op de luchtslang van de luchthamer. Weliswaar kende men nog andere luchtslangen, bijvoorbeeld als verbinding tussen leidingen (verbindingsslang), als slang tussen leiding en motor (motorslang) of als cylinderslang, maar de term "schlauch" werd slechts voor dit specifieke type slang gebruikt. [N 95, 745; monogr.; Vwo 323; Vwo 491]
II-5
|
| 28183 |
luchtsteengang |
bouveau retour d''air:
bouveau retour d''air (Q000 Zie mijnen
[(Winterslag)]
[Zwartberg, Waterschei]),
luchtbouveau:
luchtbouveau (Q000 Zie mijnen
[(Zolder / Houthalen)]
[Winterslag]),
retour:
retour (Q000 Zie mijnen
[(Eisden)]
[Beringen]),
retour d''air:
retour d''air (Q000 Zie mijnen
[(Zwartberg / Waterschei)]
[Eisden]),
windpassage:
windpassage (Q000 Zie mijnen
[(Beringen)]
[Beringen, Zolder, Houthalen, Zwartberg, Winterslag, Waterschei, Eisden])
|
Steengang die voornamelijk dient voor de afvoer van de verbruikte lucht. Zie ook de semantische toelichting bij het lemma Luchtgalerij. [monogr.]
II-5
|