| 22613 |
de gaffel toezetten |
de gaffel kleiner maken:
de gafel kleiner mo.ke (Q005p Zutendaal)
|
Worden de voorste kegels niet dichter bij elkaar geplaatst? Hoe noemt men dat? [ZND 36 (1941)]
III-3-2
|
| 32770 |
de gezamenlijke balken van de eg, het egraam |
raam:
rǭm (Q005p Zutendaal)
|
De eg bestaat uit een aantal hoofdbalken die onderling verbonden zijn door dwarsbalkjes of scheien. Tezamen vormen ze het raam van de eg. De in dit lemma opgenomen termen zijn van toepassing op de egbalken in het algemeen. Ze werden opgegeven als benaming voor zowel de hoofd- als de verbindingsbalkjes. Aan het eind van het lemma zijn een aantal voor zichzelf sprekende termen opgenomen, die betrekking hebben op het door hoofd- en dwarsbalkjes gevormde geraamte van de eg. [JG 1a + 1b; N 11, 69a + b; N 11A, 155c; monogr.]
I-2
|
| 32836 |
de grond vasttreden, aanstampen |
aantreden:
ǭn[treden] (Q005p Zutendaal)
|
In de moestuin of op een klein perceeltje kan men - wanneer men niet over een hand- of tuinrol beschikt - de bewerkte grond platkloppen met de spade, de schoep of een plet-plank ofwel vasttreden met de voeten, waarbij dan vaak plankjes onder de klompen worden gebonden. Voor de dialectvarianten van het woord(deel) ''treden'' zij verwezen naar het lemma ''het land aftreden''. [JG 1a + 1b + 1d; N P, 20 add.; monogr.]
I-2
|
| 22387 |
de kaarten schudden |
ondereensteken:
onneräinsteeken (Q005p Zutendaal),
ondersteken:
onnerstèke (Q005p Zutendaal),
schoffelen:
sjuffele (Q005p Zutendaal)
|
Hoe heet het dooreenmengen van speelkaarten? Vertaal: De kaarten goed ... [ZND 36 (1941)]
III-3-2
|
| 33870 |
de merrie dekken |
dekken:
dękǝ (Q005p Zutendaal)
|
Zie afbeelding 11. [JG 1a, 1b; N 8, 43a en 43b]
I-9
|
| 32719 |
de ploeg inzetten |
(de ploeg) inzetten:
ę.nzętǝ (Q005p Zutendaal)
|
Nadat men de wentel- of de keerploeg gedraaid heeft of de voetploeg over de wendakker gesleept heeft, laat men de ploeg weer in de grond schieten om een nieuwe voor te ploegen. [JG 1a + 1b add.; N 11A, 123a; monogr.]
I-1
|
| 32723 |
de ploeg uit de voor laten komen |
uitschieten:
ū.tšētǝ (Q005p Zutendaal)
|
Als men bij het ploegen van een voor het einde van het stuk of de keerstrook bereikt heeft, laat men de ploeg uit de grond komen. Met deze handeling wordt het keren ingezet. Blijkens een aantal termen tilt men de ploeg op of laat men de staart los of duwt deze zover om, dat de schaar niet meer voort. Een wentelploeg haalt men uit de voor, door na ontgrendeling van de ploegboom de achterploeg aan de staart (meestal naar rechts) om te trekken, waardoor het dubbele ploeglichaam gaat kantelen. [JG 1a + 1b add.; N 11A, 123b; monogr.]
I-1
|
| 32685 |
de ploeg verstellen |
(de schalm) enger / breder zetten:
eŋǝr / bręi̯ǝr zętǝ (Q005p Zutendaal),
de kam) regelen:
rɛi̯.gǝlǝ (Q005p Zutendaal)
|
I-1
|
| 34273 |
de stal uitmesten |
uitmesten:
ūtmęstǝ (Q005p Zutendaal)
|
De stal of mestgoot van mest ontdoen. Objecten "stal", "mestgoot" en "mest" zijn niet gedocumenteerd. [N 11, 14; N 5A II, 50a; A 9, 26; JG 1a, 1b, 1c, 1d, 2c; monogr.]
I-11
|
| 18063 |
de stuipen krijgen |
de stuipjes krijgen:
kind
stie.pkes krie.ge (Q005p Zutendaal)
|
stuipen: De stuipen hebben: een aanval van stuipen hebben (stuipen, stuiptrekken, begaovings, spinneweven). [N 107 (2001)]
III-1-2
|