| 19112 |
een lastig karakter hebbend |
niet gemakkelijk:
hè ès nee gemèkelik (Q005p Zutendaal)
|
Hij is niet gemakkelijk, ... niet mak (een lastig karakter). [ZND 38 (1942)]
III-1-4
|
| 20178 |
een miskraam krijgen |
een misval hebben:
ënne misva.l hèbbe (Q005p Zutendaal)
|
Een miskraam krijgen (opslagen, omslaan). [N 115 (2003)]
III-2-2
|
| 31607 |
een paard beslaan |
beslaan:
bǝslūǝ.n (Q005p Zutendaal)
|
Een paard van hoefijzers voorzien. Tijdens het beslaan wordt het paard in de hoefstal van de smidse geplaatst. De hoefsmid verwijdert eerst met behulp van de hoefhamer en de hoeftang het oude hoefijzer. Vervolgens bewerkt hij de hoef door middel van het hoefmes en de hoefrasp. Het nieuwe hoefijzer wordt gewoonlijk warm gepast. Daarvoor wordt het gelijkmatig donkerrood verhit en enige ogenblikken tegen de besneden hoef gehouden. Het ijzer moet overal dicht tegen de hoef passen; aan onverbrande plaatsen onder de hoef kan de smid zien dat deze nog met de hoefrasp moet worden bijgewerkt. Het ijzer wordt met hoefnagels aan de hoef bevestigd. De nagels worden daartoe eerst met behulp van de beslaghamer door de hoef geslagen. Dan worden de uitstekende uiteinden van de hoefnagels met de hoeftang tot op 3 mm afgeknepen. Het gedeelte van de hoefnagel dat nog uitsteekt, wordt vervolgens omgeslagen in een uitholling van de hoef die door middel van de onderkapper is gemaakt. Tot slot wordt de hoef soms nog met de hoefrasp bijgewerkt. [JG 1a; JG 1b; N 100, 17; monogr.]
II-11
|
| 22809 |
een portret laten maken |
laten aftrekken:
laten aaftrekke (Q005p Zutendaal)
|
Zijn portret laten maken (bij de fotograaf). [ZND 40 (1942)]
III-3-2
|
| 32592 |
een riek mest |
riek (mest):
rēk (Q005p Zutendaal)
|
Een riek mest is de hoeveelheid mest die men in één keer met de riek kan opnemen. Die hoeveelheid is kleiner naarmate de mest meer verteerd is en daardoor gemakkelijker uiteenvalt. Van de termen die in dit lemma voorkomen, zijn er sommige (ook) van toepassing op een brok of klont mest: een aaneenklevende, weke massa goed verteerde mest. [N M, 12a; JG 1a + 1b + 2c; N 11A, 14; monogr.]
I-1
|
| 18077 |
een verkoudheid hebben |
een kil gepakt hebben:
ig hèb ene kel gepakt (Q005p Zutendaal)
|
Ik heb een kou op de borst. [ZND 22 (1936)]
III-1-2
|
| 33877 |
een veulen werpen |
veulingen:
vīǝ.leŋǝ (Q005p Zutendaal)
|
Als de weeën toenemen, gaat de merrie liggen. De geboorte begint, als de vliezen breken en het vruchtwater wegloopt. [JG 1a, 1b; N 8, 52]
I-9
|
| 32707 |
een weide scheuren |
belken:
[belken] (Q005p Zutendaal),
groes omdoen:
grǫu̯s˱ [omdoen] (Q005p Zutendaal),
scheuren:
šīǝ.rǝ (Q005p Zutendaal),
twee voren opeenvaren:
twi vūǝrǝn ǫp˱ęi̯.nvǭ.rǝ (Q005p Zutendaal)
|
Een weide scheuren is het omploegen van weiland, vooral om het daarna als akkerland te gebruiken. Voor (delen van) varianten die hieronder in de [... [JG 1a + 1b + 1c + 1d; N 11, 42a + b + c; N 11A, 114 + 115a + b; monogr.]
I-1
|
| 17981 |
een ziekte onder de leden hebben |
in geen goed vel zitten:
dè zit in gae good vael (Q005p Zutendaal),
è.n gae good vael zitte (Q005p Zutendaal)
|
Een ziekte onder de leden hebben (op het lijf, in geen goed vel steken). [N 109 (2001)] || Kwaal: langdurige of telkens terugkerende ziekte (kwaal, klets, muik). [N 107 (2001)]
III-1-2
|
| 28606 |
een zwerm opvangen |
indoen:
ę.ndū.n (Q005p Zutendaal)
|
Het opvangen van een zwerm in een schepkorf. Wanneer een zwerm zich vastgezet heeft aan een tak of iets dergelijks, dan brengt de imker een kleine schepkorf onder de tros. Met een flinke ruk aan de tak valt de zwerm in de korf. Wanneer de bijen in de korf zitten, wordt deze langzaam omgedraaid, omdat de bijen zich aan de strowand of aan elkaar moeten kunnen vastklemmen. Soms moet men een tweede of derde ruk aan de tak geven. Hoe langer een zwerm hangt, hoe vaster hij zit. Een imker moet dus met scheppen niet al te lang wachten. De objecten zwerm, bij e.a. zijn in dit lemma niet gedocumenteerd. [N 63, 84a; JG 1a+1b; JG 2b-5, 4; Ge 37, 105; monogr.]
II-6
|