e-WLD begrippen 
e-WLD

 
 
Filteren...

Overzicht

Gevonden: 1

BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
wetsteen aanzetsteen: ānzętštęi̯n (Tegelen), carboromsteen: karbǝrømstę̄n (Milsbeek), dakpan: dakpan (Beek, ... ), fietssteen: fitsštęjn (Posterholt), haarsteen: hārstēn (Diepenbeek), oliesteen: oliesteen (Lommel), olistę̄n (Milsbeek), pan: pan (Opglabbeek), ronde slijpsteen: ronǝ slipstęjn (Dilsen), slijpkei: slīpkęi̯ (Maasmechelen), slijpsteen: slai̯.pstē.n (Diets-Heur, ... ), slepstē.n (Rijkhoven), sleǝpstęi̯n (Rotem), sli.pstęi̯n (Lanklaar, ... ), slipstē.n (Millen), slipstēǝ.n (Membruggen), slipstęi̯n (Rekem), slipstīǝn (Meijel), slē.pstē.n (Eigenbilzen, ... ), slē.pstēǝ.n (Riemst), slēpstē (Rosmeer), slēpstēǝ (Martenslinde, ... ), slē̜.psti.n (Hasselt, ... ), slē̜.pstin (Berbroek, ... ), slē̜.pstiǝn (Boekhout, ... ), slē̜.pstīn (Linkhout), slē̜.pstīǝn (Brustem, ... ), slē̜.pstē.n (Beverst, ... ), slē̜.pstęi̯n (Bommershoven, ... ), slē̜.pstęǝn (Rukkelingen-Loon), slē̜i̯pstēn (Gelieren Bret), slē̜pstiǝn (Aalst, ... ), slē̜pstīǝn (Borlo, ... ), slē̜ǝ.pstin (Schulen, ... ), slē̜ǝ.pstęi̯n (Alken, ... ), slęi̯.pstiǝn (Lauw), slęi̯.pstē.n (Henis, ... ), slęi̯psten (Oud-Waterschei), slęi̯pstē.n (Bilzen), slęi̯pstīn (Niel-Bij-Sint-Truiden, ... ), slęjpstę̄n (Bilzen), slępstei̯ǝn (Lommel), slępstē.n (Hoeselt, ... ), slępstēǝ.n (Vliermaal), slępstęi̯.n ('S-Herenelderen, ... ), slępstęi̯n (Gors-Opleeuw, ... ), slī.pstē (Veldwezelt), slī.pstē.n (Gellik, ... ), slī.pstēǝ. (Hees), slī.pstęi̯.n (Boorsem, ... ), slīpstē (Slenaken), slīpstēn (Maastricht, ... ), slīpstęi̯n (Berg, ... ), šlipštę̄n (Montzen), šlēpštēn (Vijlen), šlī.pstē̜. (s-Gravenvoeren, ... ), šlī.pštęi̯.n (Eisden), šlīfstę̄ (Bleijerheide), šlīfštē (Terwinselen, ... ), šlīpstęi̯n (Beek, ... ), šlīpštin (Sint Geertruid), šlīpštē (Brunssum, ... ), šlīpštēn (Cadier, ... ), šlīpštēǝ (Hoensbroek, ... ), šlīpštęi̯ (Doenrade), šlīpštęi̯n (Amby, ... ), šlīǝpštē (Hoensbroek), slijpsteentje: šlipštentjǝ (Heerlen), slijpstoel: slęjpstuǝl (Bilzen), steen: sti.n (Zonhoven), stē.n (Genk, ... ), stēn (Lontzen), stęi̯.n (Elen), stęi̯n (Meerssen), štē (Hoensbroek), štęi̯n (Ransdaal), strijksteen: strikstiǝn (Merselo), vuursteentje: vȳrstęi̯nšǝ (Maastricht), welsteentje: węlštęŋkǝ (Sittard), wet: węt (Siebengewald), wetsteen: wetstīǝn (Meijel), witštęi̯n (Haelen), wø̜tstęi̯n (Bree), wętstei̯n (Lummen), wętstei̯ǝn (Lommel), wętstijǝn (Tessenderlo), wętstin (Hasselt, ... ), wętstiǝn (Achel, ... ), wętstēn (Afferden, ... ), wętstē̜i̯n (Waterloos), wętstęi̯.n (Beek, ... ), wętstęi̯n (Baexem, ... ), wętstīn (Kiewit, ... ), wętstīǝn (Arcen, ... ), wętst˙inj (Zonhoven), wętštē (Kerkrade, ... ), wętštęi̯n (Baarlo, ... ), wętštę̄n (Montzen), wɛtstęi̯n (Ospel), wɛtstīǝn (Hamont), wetsteentje: wętstęnkǝ (Maasbree) De doorgaans in flauw-ovale punten uitlopende, platte korund (carborundum) steen van ongeveer 20-30 cm. lang, waarmee de zeis of de zicht gewet wordt in het veld. Zie de toelichting bij het lemma ''strekel'' en de algemene toelichting bij deze paragraaf. Daar het (oude) onderscheid tussen beide instrumenten (voornamelijk) in het materiaal lag, konden de opgaven met het element -steen hier worden ondergebracht. Niet altijd was de wetsteen van de industriële carborundum-steen vervaardigd. De zegsman van L 434 voegt toe dat de wetsteen gewoonlijk een stuk harde Naamse steen was; die van L 269 en Q 101 dat het een stuk leisteen was en soms gebruikte men een stuk dakpan (zie het betreffende woordtype). Aangaande het onderscheid tussen de kennelijk naast elkaar gebruikte wetsteen en cementen strekel, merkt de zegsman van L 313 nog op dat "de wetsteen korter (is) dan de cementen strekel en wordt gebruikt als de zeis te bot is om ze te wetten (sc. met de strekel) en nog te scherp om ze te haren". Zie verder de toelichting bij het lemma ''slijpbus''.' [N 18, 82; N 18, 80 add.; N 14, 131 add.; N 15 add.; JG 1a, 1b, 1d; A 4, 28f; A 23, 16II; L 20, 28f; Gwn 7, add.; monogr.] || De steen waarop de klompenmaker zijn avegaren en messen scherp maakt. [N 97, 20 add.; N 97, 18 add.] || Een steen voor het wetten van messen. "Er zijn verscheidene soorten wetsteen en eerst en vooral de eigenlijke wetsteen is een zacht grijs steen, langwerpig omtrent 20 cm lang, 2,5 breed en 1,5 dik; men maakt hem nat om te gebruiken. Een ander soort wetsteen is een langwerpig ovaal gegoten mineraal. Anderen gebruiken een stalen wetter gelijk de beenhouwers bezigen." (Dierick, pag. 83). Een ingevette leren riem gebruikt men soms nog om wat bij te slijpen (Q 253) en de snede van het mes te verzachten. Zie ook wld I.3 pag. 54 s.v. wetsteen. Zie afb. 3. [N 60, 45] I-3, II-10, II-12