| 32730 |
ploegzool |
bank:
ba.nk (L290p Panningen),
baŋk (L320p Hunsel, ...
L289b Leuken,
L332p Maasniel,
L383p Melick,
L322a Nunhem,
L427p Obbicht,
L288a Ospel,
L432p Susteren,
L318b Tungelroy,
Q097p Ulestraten,
L271p Venlo,
L289p Weert),
bãŋk (L211p Leunen, ...
L159a Middelaar,
L163a Milsbeek,
L163p Ottersum,
L192a Siebengewald),
bodem in de grond:
bōi̯ǝm in dǝ grōnt (Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
da-aarde:
dǫu̯ērt (Q101p Valkenburg, ...
Q117a Waubach),
dǫu̯ęǝt (Q202p Eys),
dǫu̯ę̄ǝt (Q113p Heerlen),
daad/dood (?):
duǝt (P051p Lummen),
dǫǝt (P045p Meldert),
dǭet (K358p Beringen),
daadgrond:
dǭǝt˲gront (K358p Beringen),
de helle:
dǝ hɛlǝ (Q022p Munstergeleen),
deelaarde:
deelaarde (Q177p Millen),
dę̄i̯leat (Q162p Tongeren),
deg:
dɛx (K353p Tessenderlo, ...
P044p Zelem),
doodlaag:
duǝtlōx (P046p Linkhout),
drijfzand:
drīf˲zaŋk (L270p Tegelen),
ertslaag (?):
ę̄slǭx (L430p Einighausen),
flei:
flɛi̯ (L295p Baarlo, ...
L270p Tegelen),
fleibank:
flɛi̯baŋk (L270p Tegelen),
flins:
flens (L289p Weert),
gel-leem:
žɛ ̝lliǝm (P048p Halen),
groene drift:
grynǝ drift (K358p Beringen),
groene kleilaag:
grø̄nǝ klɛi̯lǭx (Q204a Mechelen),
harde bittere:
hɛtǝ bø̜tǝrǝ (P044p Zelem),
harde laag:
harde laag (L420p Rotem),
hardǝ Iǭx (L265p Meijel),
hātǝ lōx (P050p Herk-de-Stad),
hęrdǝ lō ̞ǝx (K361p Zolder),
hɛrdǝ Iǭx (L269b Boekend, ...
L269a Hout-Blerick),
harde leemgrond:
hęrǝ liǝmgrǫnt (K317p Leopoldsburg),
hellaag:
hęllǭx (Q002b Kiewit),
helle laag:
hɛl lōx (L430p Einighausen),
hɛl lōǝx (Q211p Bocholtz, ...
Q039p Hoensbroek),
helle leem:
hɛlǝ lęi̯m (Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler),
ijzeraarde:
īzdǝrę̄rt (L322p Haelen),
īzǝrē ̞ǝrt (L290a Egchel),
īǝzǝrē ̞ǝrt (Q039p Hoensbroek),
īzǝrę̄rt (L322a Nunhem),
ijzerbank:
īzǝrbaŋk (Q111p Klimmen, ...
L383p Melick,
L382p Montfort,
Q032a Puth,
L270p Tegelen
[(zeer hard)]
,
L318b Tungelroy),
īzǝrbãŋk (L163a Milsbeek, ...
L163p Ottersum),
ijzererts:
ęi̯zǝręts (P107a Rummen),
ijzergrond:
īzǝrgront (Q018p Geulle),
ɛ ̝i̯zǝrgrǫnt (P174p Velm),
ijzerkwei:
īzǝrkwɛi̯ (L331p Swalmen),
ijzerlaag:
īzǝrlǭu̯x (Q009p Maasmechelen),
īzǝrlǭx (L371a Geistingen, ...
L165p Heijen,
Q111p Klimmen,
L159a Middelaar,
L312p Neerpelt),
īǝzǝrlǭǝx (Q012p Rekem),
ęi̯ǝzǝrlōx (P054p Spalbeek),
ę̄i̯zǝrlōx (P050p Herk-de-Stad),
ijzermaal:
ę̄zǝrmó̜l (Q076p Romershoven),
īzǝrmǭǝl (Q096c Neerharen),
ijzersteen:
ę̄zǝrstin (P051p Lummen),
ę̄zǝrstiǝn (K358p Beringen),
ijzersteenlaag:
ę̄zǝrstīnlǭx (Q002b Kiewit),
keibaan:
kęi̯bãn (L318b Tungelroy
[(hard)]
),
keilaag:
kęi̯lǭx (L372a Aldeneik, ...
L371a Geistingen,
L322p Haelen,
L321a Ittervoort,
L321p Neeritter),
keldergrond:
kaldǝrgrǫnt (Q162p Tongeren),
kiezelbank:
kēzǝlbaŋk (L420p Rotem),
klei:
klɛi̯ (L360p Bree, ...
Q007p Eisden,
Q111p Klimmen),
kǝlāi (Q011p Boorsem),
kleigrond:
klęi̯gront (Q039p Hoensbroek),
klę̄i̯gro ̝nt (Q204a Mechelen),
kleilaag:
klø̜i̯lǭu̯x (Q009p Maasmechelen),
klɛ ̝i̯lo ̞ax (Q039p Hoensbroek),
klɛ ̝i̯lǭx (L430p Einighausen, ...
L371a Geistingen,
Q018p Geulle,
Q111p Klimmen),
kleistol:
klęi̯štǫl (Q030p Schinveld),
klevenaarde:
klę̄mǝnērt (Q039p Hoensbroek),
klę̄vǝndǝr (Q197p Noorbeek, ...
Q197a Terlinden),
klę̄vǝnę̄rt (Q197p Noorbeek, ...
Q197a Terlinden),
klip:
klep (L360p Bree, ...
L312p Neerpelt),
kløp (L413p Helchteren),
klęp (L312p Neerpelt),
koffiebank:
kǫfibãŋk (L211p Leunen),
koffielaag:
kofilǭu̯x (Q009p Maasmechelen),
kofilǭx (L269b Boekend),
kǫfilǭx (K318p Berverlo, ...
L289b Leuken,
Q033p Oirsbeek,
L416p Opglabbeek,
L289p Weert),
korst:
kø̜st (P046p Linkhout, ...
P045p Meldert),
kōǝs (Q204a Mechelen, ...
Q022p Munstergeleen,
Q032a Puth),
kūǝš (Q033p Oirsbeek),
kǫrs (K361p Zolder),
kǫrst (K358p Beringen, ...
Q003p Genk,
L352p Hechtel),
kǫs (Q072p Beverst, ...
P175p Gingelom,
Q002b Kiewit),
kwade grond:
kwade grond (K353p Tessenderlo),
kweert:
kwē ̞rt (L331p Swalmen),
laag:
lǭx (L288a Ospel),
laag leem:
lōx līm (P046p Linkhout),
lōǝx līǝm (P178p Brustem),
laag rode zand:
lōx rűǝ zant (L360p Bree),
leem:
lēm (Q039p Hoensbroek),
lę̄ ̝m (Q191p Cadier, ...
Q194p Rijckholt),
lę̄m (P222p Opheers),
leembank:
lęi̯mbaŋk (L270p Tegelen),
leemklip:
lęi̯mklep (L360p Bree),
leemlaag:
liǝmlǭx (P176p Sint-Truiden),
līmlōǝx (P175p Gingelom),
lēi̯ǝmlāx (K278p Lommel),
lęi̯mlǭx (L269p Blerick, ...
L320a Ell,
L299p Reuver),
līǝmlǭx (K358p Beringen),
ę̄mlǭx (Q247p Sint-Martens-Voeren),
nere:
nēǝrǝ (Q180p Mal),
oer:
ūr (L269a Hout-Blerick, ...
P051p Lummen),
oeraarde:
ūrę̄ǝt (Q117a Waubach),
oerbank:
u ̞ǝrbãŋk (P049p Donk),
uǝrbaŋk (P048p Halen),
ōarbaŋk (L321p Neeritter),
ūrbaŋk (Q111p Klimmen, ...
L372p Maaseik,
L420p Rotem,
Q097p Ulestraten,
L271p Venlo),
oerlaag:
ōrlǭx (L288a Ospel),
ūrlǭx (L269b Boekend, ...
L372p Maaseik),
ondergrond:
ondǝrgrõnt (L209p Merselo),
oŋǝrgro.ŋk(t) (L265b Kronenberg),
oŋǝrgront (L289p Weert),
ōndǝrgrōnt (Q099q Rothem),
ondergrondlaag:
ondǝrgro.ntlǭx (L248p Lottum),
onderlaag:
oŋǝrlo ̞ax (Q039p Hoensbroek),
oŋǝrlǭ.x (Q020p Sittard),
oŋǝrlǭx (L290a Egchel),
onderste voor:
ǫndǝrstǝ vōr (K318p Berverlo),
pan:
pan (L427p Obbicht, ...
L432p Susteren),
paplaag:
paplǭǝx (Q012p Rekem),
ploegzool:
plōx˲z ̇ǭǝl (Q116p Simpelveld),
plūx˲zǭl (L192b Aijen),
potaarde:
pǫti̯at (P050p Herk-de-Stad, ...
P054p Spalbeek),
pǫti̯ãt (Q071p Diepenbeek, ...
P055p Kermt,
Q079a Wintershoven),
pǫti̯ãǝ(ǝ)t (Q156p Borgloon, ...
P177p Zepperen),
pǫti̯ēt (Q158p Riksingen),
pǫt˱i̯at (Q080p Vliermaal),
pǫt˱ęi̯ǝt (P107a Rummen),
potaardeplak:
pǫti̯ãtplak (Q156p Borgloon),
protlaag:
prǫtlǭx (L352p Hechtel),
rijnzand:
rę̄nzant (P222p Opheers),
rode grond:
rui̯ǝ grōnt (Q007p Eisden),
rode klip:
rui̯ klep (L312p Neerpelt),
roestlaag:
ro ̞slu̯ōf (Q158p Riksingen),
roslūǝx (Q080p Vliermaal),
ruslǭx (L295p Baarlo),
schilfer:
šęlfǝr (Q072p Beverst),
schurft:
sxørǝf (P055p Kermt),
sxø̜.rǝft (K361p Zolder),
sxø̜rǝft (K318p Berverlo, ...
P045p Meldert,
K353p Tessenderlo),
šø̜rǝf (Q071p Diepenbeek),
schurftlaag:
sxø̜rǝftlǭx (K278p Lommel),
sleeplaag:
sliǝplǭx (L352p Hechtel),
slijklaag:
šlīklǭx (Q204a Mechelen),
sloper:
šlūǝpǝr (Q035p Brunssum),
spei:
špāi̯ (L330p Herten),
špɛi̯ (L331b Boukoul, ...
L330p Herten,
L332p Maasniel,
L331p Swalmen),
speilaag:
špai̯ lǭx (L382p Montfort),
špɛi̯lǭx (L322p Haelen, ...
L332p Maasniel),
speklaag:
špɛklǭx (L322p Haelen),
suikerij:
sokǝręi̯ (L318b Tungelroy),
suikerijbank:
sokǝrēi̯ba.ŋk (L290p Panningen),
suikerijgrond:
sokǝręi̯grontj (L322p Haelen),
sukrɛi̯groŋk (L290a Egchel),
sǫkǝręi̯gront (L289p Weert),
suikerijlaag:
sokǝręi̯lǭx (L320a Ell),
sykǝrei̯lǭx (L159a Middelaar),
taaie grond:
tɛi̯ǝ grōnt (Q193p Gronsveld),
turflaag:
tø̜rǝflǭx (K358p Beringen),
valse aarde:
valsǝ ę̄rt (L291p Helden),
valse grond:
valsǝ groŋk (L291p Helden),
vette onderlaag:
vętǝ ondǝrlǭx (Q097p Ulestraten),
vuile grond:
vālǝ gront (P175p Gingelom),
watersteen:
wátǝrstiǝn (P176p Sint-Truiden),
zandbank:
zand˲baŋk (Q111p Klimmen),
zandflei:
zaŋkflɛi̯ (L270p Tegelen),
zandlaag:
zantlǭx (L269p Blerick, ...
Q111p Klimmen),
zandoer:
zant˱ōr (L289p Weert),
zant˱ūr (Q003p Genk),
zavel:
zāvǝl (Q094b Wolder / Oud-Vroenhoven / Wiler
[(zachte laag)]
),
zolder:
zolǝr (Q076p Romershoven),
zoldergrond:
zǫlǝrgrǫnt (K361p Zolder),
zool:
zǭ.l (Q020p Sittard),
zǭl (L322p Haelen, ...
L165p Heijen,
L246p Horst,
L115p Mook,
Q033p Oirsbeek,
Q198b Oost-Maarland,
L163p Ottersum,
Q032a Puth,
L192a Siebengewald),
zware grond:
žuǝrǝ grōnt (Q194p Rijckholt),
zware kweert:
žwǭr kwę̄rt (L330p Herten),
zwarte korst:
zwɛtǝ kø̜st (P046p Linkhout)
|
De termen die in dit lemma bijeen zijn gezet, hebben alle betrekking op de grond of de grondlaag onder de bouwvoor. De onder A. vermelde benamingen zijn vooral van toepassing op de korst of harde laag, die bij regelmatig ploegen onder in of juist onder de voor gevormd wordt door de druk en de strijkende werking van het ploeghoofd; van tijd tot tijd moet deze laag met de ondergronder gebroken worden. Onder B. vindt men benamingen voor een harde laag onder de bouwvoor, die het water slecht doorlaat. Deze termen betreffen soms een uitgestrekte laag, in andere gevallen een bank of een laag van beperkte omvang. Vaak ook wijzen ze meer op een grondsoort dan op een laag onder de bouwvoor. De veelheid van termen (zoals die voor bijzondere kleisoorten, klevende en kneedbare aarde, modderige grond e.d.) hangt nauw samen met plaatselijke en regionale verschillen in bodemgesteldheid. Tenslotte wordt onder C. een opsomming gegeven van benamingen voor een bijzondere laag in de ondergrond, een roestbruine ijzerhoudende laag (van een bepaalde grondsoort) die hard of zacht kan zijn. [N 11A, 129g; N 27, 12a + b; N 27, 13a add.; monogr.; div.]
I-1
|