| 21789 |
welbespraakt brutaal persoon |
freche, een ~:
vregge (Q197a Terlinden),
muilejan:
moelejaan (Q197a Terlinden)
|
iemand die goed kan praten maar daarbij brutaal is [mondfiat] [N 85 (1981)]
III-3-1
|
| 21790 |
welbespraakt zijn |
goed kallen:
good kalle (Q197a Terlinden)
|
welbespraakt; goed, vlot kunnende spreken, woordenrijk [montfiejat] [N 87 (1981)]
III-3-1
|
| 24530 |
welig groeiend |
broesje (?):
broesje (Q197a Terlinden)
|
In overvloed groeien, gezegd van planten (gelp). [N 82 (1981)]
III-4-3
|
| 32744 |
wendakkerhoeken |
hoeken:
hōk (Q197a Terlinden),
hø̄k (Q197a Terlinden)
|
Bij het ploegen van de keerstrook of wendakker blijft, behalve als men na elke voor bij het keren de ploeg terugtrekt en aan de kant inzet, aan beide zijden van de wendakker een vierkant of rechthoekig keerstrookje over, dat thans vaak onbewerkt blijft, maar vroeger veelal met de schop (soms met de riek) werd omgewerkt. Een enkele keer diende het voor een ander gewas dan op de rest van de akker verbouwd werd. [N 11, 50b; N 11A, 125c; A 33, 7; N P, 1]
I-1
|
| 24071 |
wereldgeestelijke |
wereldheer:
waereldhieër (Q197a Terlinden)
|
Een wereldgeestelijke, priester van een bisdom. [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 28401 |
werkbij |
werk[bij]:
węrk[bij] (Q197a Terlinden)
|
Vrouwelijke bij. De werkbij is aanzienlijk kleiner dan de koningin. De werkbijen of werksters verrichten alle in de bijenwoning voorkomende taken zoals het broed warm houden en voeren, de koningin te eten geven en van cel tot cel leiden, raten bouwen, gebruikte cellen oppoetsen, water, stuifmeel, kleverige propolis en zoete nectar aanslepen, de voorraden opbergen en verzegelen, reten stoppen, de poort bewaken en de woning verdedigen, ventileren en schoonhouden. Op grond van die verschillende functies wordt de werkbij ook wel haalbij, voederbij, bouwbij en broedbij genoemd. In de zomer is een werkster na ongeveer zes weken versleten, in de winter, als er geen buitenwerk te doen valt, leeft ze ongeveer vijf à zes maanden. Men kent dus kortlevende zomerbijen en langlevende winterbijen. Voor het woorddeel (-bij) leest men de woordtypen bij/bie en bien. In welke plaatsen deze woordtypen respectievelijk voorkomen, ziet men in het lemma Bij. Voor de fonetische documentatie ervan wordt ook verwezen naar het lemma Bij. [N 63, 12b; S 3, L 1a-m; JG 1a; N 63, 62]
II-6
|
| 28484 |
werkbijenbroed |
fijn broed:
fīn brōt (Q197a Terlinden)
|
Het broed in de kleinste cellen, waaruit de werkbijen ontstaan. [N 63, 24a; N 63, 20a]
II-6
|
| 19132 |
werken |
werken:
werke (Q197a Terlinden)
|
arbeid verrichten [werken, arbeiden, wrochten] [N 85 (1981)]
III-3-1
|
| 29932 |
werkjasje |
kiel:
kēl (Q197a Terlinden)
|
De kiel die men in L 321 kende, reikte tot even over de heupen, was hoog gesloten en had een klein, staand boordje en twee opgestikte zakken. Het jasje was vervaardigd van lichtbruine 'pilo' ('pi`lo'), een stof die volgens de zegsman gauw vaal werd. [N 30, 5b; monogr.]
II-9
|
| 18915 |
werklustig |
niks te veel:
niks te vèùl (Q197a Terlinden)
|
niet bang voor moeite [moedig, dapper] [N 85 (1981)]
III-1-4
|