e-WLD begrippen 

 
 
Filteren... dialect=L297p plaats=Belfeld

Overzicht

Gevonden: 1933
BegripTrefwoord: dialectopgave (plaats)Omschrijving
damesmantel mantel: manktel (Belfeld), manktels (Belfeld) mantel [SGV (1914)] || mantels (mv.) [SGV (1914)] III-1-3
damp, stoom damp: damp (Belfeld), stoom: schtoum (Belfeld), sjtoum (Belfeld), wasem: wasem (Belfeld), zwaai: zwaai (Belfeld) damp van kokend water [DC 28 (1956)] || stoom [SGV (1914)] III-4-4
dar dreene: drę̄nǝ (Belfeld) Het mannelijk dier in het bijenvolk. De dar is geboren uit een onbevruchte eicel. In de bijenwoning doet hij niets anders dan eten. Zijn enige functie is het helpen warm houden van het broed door zijn aanwezigheid. Onmisbaar zijn de darren voor de bevruchting van de jonge koningin. Na de paring sterft de dar. De darren worden in mei of vlak daarna geboren. Als het bijenjaar ten einde spoedt, in augustus of september, worden de darren verdreven door de werksters en sterven zij. De dar heeft geen angel. Voor het woorddeel (-bij) leest men de woordtypen bij/bie en bien. In welke plaatsen deze woordtypen respectievelijk voorkomen, ziet men in het lemma Bij. Voor de fonetische documentatie ervan wordt ook verwezen naar het lemma Bij. [N 63, 12c; S 3; L 1a-m; JG 1a + 1b; JG 2b-5, 2; R 3, 42; A 9, 2; Ge 37, 2; monogr.] II-6
das, sjaal das: das (Belfeld, ... ) das (doek) [SGV (1914)] || das, sjaal, om de hals gedragen [das, polderdas, sjerp, kazzenij] [N 23 (1964)] III-1-3
dasspeld dasspeld: dasspeld (Belfeld) dasspeld [dasspang] [N 23 (1964)] III-1-3
de hort op? op de baan: op de baan zien (Belfeld), op de schooi: op de sjoëj zien (Belfeld), op rots: op roets zien (Belfeld), op sjouw: Van Dale: I. sjouw, 2. (stud.) aan de (of op) de sjouw zijn, boemelen, aan de rol zijn.  op sjouw (Belfeld) Uitdrukking voor: veel weg zijn; dikwijls niet thuis wezen (een dergelijke uitdrukking wordt vaak gebruikt van huisvrouwen en is wat afkeurend. Men bedoelt dan: ze hoorde voor het huishouden te zorgen, maar ze is te vaak weg om dat goed te doen) [DC 28 (1956)] III-3-1
de kelder uitgraven de kuil uitgraven: dǝ kūǝl ūt˲grāvǝ (Belfeld) De kelderruimte van het bouwwerk met behulp van de steekschop uitgraven. [N 30, 25b; monogr.] II-9
de klei natmaken afweken: āfwęjkǝ (Belfeld) Het natmaken van de klei gebeurde ɛs avonds na het graafwerk.' [monogr.] II-8
de kleiwand afsteken afsteken: āfštē̜kǝ (Belfeld) De wand van de kleikuil afsteken. [monogr.] II-8
de kleiwand uithollen uitheulen: ūthø̄̄lǝ (Belfeld) De wand van de kleikuil uithollen. [monogr.] II-8