| 24504 |
els |
els:
ɛls (L295p Baarlo)
|
Het gebogen, puntige instrument om gaatjes voor het naaien vóór te steken. Men kent een spanels, een doornaaiels en een bros. Dierick zegt op pag. 83: "Het klein en broos werktuig dat een schoenmaker dagelijks te gebruiken heeft is het elsen. Daar zijn er verscheidene grootten en soorten. De elsens om binnenzolen te naaien zijn gekromd en moeten geschikt zijn licht of zwaar volgens het werk; een lang, zwaar elsen is goed voor zwaar manswerk en om in te rijgen. Een zwaar elsen om licht te naaien is altijd af te keuren, daar een fijne draad niet goed sluiten kan in de wijde gaten door het elsen in de binnenzool gemaakt en dus geen vaste naad kan voortbrengen. Gewoonlijk is de punt van een nieuw elsen te dik en moet wat verscherpt worden om goed door het leder te kunnen steken; het gebeurt wel eens dat de punt afkraakt, dit kan hersteld worden met er een aan te slijpen. Het elsen moet in een houten handvatsel vastgezet worden en moet er recht in zitten; het mag noch achteruit noch vooruit hellen en bijzonderlijk niet scheef of men is elke steek in gevaar het te breken, en de hand te kwetsen. [N 60, 176a; N 60, 234; N 60, 176c; S 28; L 5, 62; L B2, 238; L 40, 72; Wi 13; A 27, 17; monogr.]
II-10
|
| 24419 |
emelt, larve van de langpootmug |
emelt:
emelt (L295p Baarlo)
|
emelt, larve van de langpootmug, zeer schadelijk wormpje in graan- en grasland [N 26 (1964)]
III-4-2
|
| 19686 |
emmer |
emers:
ęjmǝrs (L295p Baarlo),
emmer:
eͅi̯mər (L295p Baarlo),
houteren emmer:
høͅltərən eͅi̯mər (L295p Baarlo)
|
De soms van hout vervaardigde emmer voor het vullen van de perskuip of het scheppen van sap. In L 387 gebruikte men voor het scheppen van het sap een houten "bruiemmer", terwijl men voor het vullen van de pers een metalen emmer hanteerde. [N 57, 19] || emmer van hout [DC 15 (1947)] || emmer van zink of email [DC 15 (1947)]
II-2, III-2-1
|
| 17703 |
endeldarm |
aarsdarm:
aarsderm (L295p Baarlo),
aartsderm (L295p Baarlo)
|
endeldarm [aarsdarm, enteldeerm, gatdarm, teenentoewt] [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 23263 |
engel |
engel:
ingel (L295p Baarlo, ...
L295p Baarlo,
L295p Baarlo)
|
Een engel [ingel, èngel]. [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 23713 |
engel des heren |
engel des heren:
ingel des heere (L295p Baarlo),
ingel des hieere (L295p Baarlo),
ingel des hieren (L295p Baarlo)
|
Het "Engel des Heren"of "Angelus", het gebed bij het Angelus-luiden. [N 96B (1989)]
III-3-3
|
| 23898 |
engelbewaarder |
engelbewaarder:
ingelbewaarder (L295p Baarlo, ...
L295p Baarlo,
L295p Baarlo)
|
Een beschermengel, bewaarengel, engelbewaarder, schutsengel. [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 24062 |
engelenmis |
engelenmis:
ingelemès (L295p Baarlo),
ingelenmis (L295p Baarlo),
engeltjesmis:
ingelkesmis (L295p Baarlo)
|
Een Engelenmis, een lijkdienst voor een kind dat jonger is dan zeven jaar en de eerste H. Communie nog niet heeft gedaan. [N 96D (1989)]
III-3-3
|
| 24313 |
engerling, larve van de meikever |
engerling:
engerling (L295p Baarlo, ...
L295p Baarlo)
|
engerling, meikeverlarve [DC 18 (1950)] || larve vd meikever [DC 18 (1950)]
III-4-2
|
| 17775 |
enkel |
enkel:
inkel (L295p Baarlo)
|
enkel [SGV (1914)]
III-1-1
|