| 33945 |
bellen aan het hoofdstel |
kloters:
klǭtǝrs (L324p Baexem),
schellenkrans:
šɛlǝkrans (L324p Baexem)
|
Soms kunnen er aan een hoofdstel bellen bevestigd worden, maar meestal gebeurt dat niet bij boerenpaarden. [N 13, 39]
I-10
|
| 32572 |
bemesten |
bemesten:
bǝmęstǝ (L324p Baexem),
mesten:
męstǝ (L324p Baexem)
|
De in dit lemma opgenomen woorden betekenen "mest in het land doen, het land vruchtbaar maken met stalmest". Ze worden doorgaans gebruikt in combinatie met "akker", "(stuk) land" e.d., ook al is dit object - behoudens een enkele uitzondering - bij de onderstaande woordtypen er niet bij vermeld. Voor mesten in de zin van "mest naar het land brengen" en "mest over het land uitspreiden" zie men de lemmata mest uitrijden en mest verspreiden. [JG 1a + 1b; N 11, 14; N 11A, 1; L 1a -m; L 31, 18; S 23; mongr.]
I-1
|
| 32769 |
benamingen van de eg naar het aantal hoofdbalken |
driebalk:
dribalǝk (L324p Baexem),
vierbalk:
vērbalǝk (L324p Baexem)
|
De driehoekige (houten) eg had gewoonlijk maar twee hoofdbalken die van voren (bij het aanspanningspunt) met elkaar verbonden waren en verder naar achteren door enkele scheien uiteen gehouden werden. De vierhoekige eg had soms drie, maar meestal vier tot zes hoofdbalken, al naar gelang de grootte. In de betrokken woordtypen hieronder vertegenwoordigt drie tevens dialectvarianten van het type drij. Varianten van de typen twee- t/m zesboomseg hebben in het lid booms soms het vocalisme (umlaut) van de plaatselijke meervoudsvorm van boom. Voor het woord(deel) ''eg'' resp. ''eg'' zie de toelichting bij het lemma ''eg''. [N 11, 75; N 11A, C]
I-2
|
| 17672 |
benen (spotnamen) |
knoken:
knèùk (L324p Baexem, ...
L324p Baexem),
schenen:
B.v. ich sjtamp dich veur de sjene.
sjene (L324p Baexem),
staken:
sjtake (L324p Baexem),
B.v. gangk eweg mit dien lang sjtake.
sjtake (L324p Baexem),
stokken:
B.v. mager stekke.
stekke (L324p Baexem)
|
benen: rechte, vormloze benen [mok-, motbeene] [N 10 (1961)] || benen: spotbenamingen [billewaage, pikkels, stekken] [N 10 (1961)]
III-1-1
|
| 25965 |
bergmolen |
bergmolen:
bɛ̄r(ǝ)x[molen] (L324p Baexem)
|
Een bovenkruier die op en voor een gedeelte in een kunstmatige heuvel is gebouwd. Zie ook afb. 8. Zie voor de fonetische documentatie van het woorddeel -ømolenŋ het lemma ɛmolenɛ.' [N O, 32d; Sche 5; monogr.]
II-3
|
| 24916 |
bergx |
bergen (mv.):
mv.!
bèrrəch (L324p Baexem)
|
berg (bergen) [RND]
III-4-4
|
| 18060 |
beroerte |
beslag:
ei besjlaag (L324p Baexem)
|
Een plotselinge stoornis in de bloedsomloop, in de hersenen waarbij spraakstoornissen en verlammingsverschijnselen kunnen optreden? [DC 60 (1985)]
III-1-2
|
| 26051 |
berrie |
berries:
bø̜ris (L324p Baexem),
karboom:
(mv)
kęrbø̜i̯m (L324p Baexem)
|
Elk van de twee bomen van de hoog- en stortkar waartussen het paard gespannen werd. De berries van de hoogkar verschillen essentieel van die van de stortkar: bij de eerste lopen de berries onder de hele bak door en maken ze er deel van uit (de zijwanden worden erop vastgezet), terwijl bij de tweede de berries tot halverwege de bak lopen en een aparte constructie vormen waarop de bak rust. Hierdoor kan de bak van de stortkar kippen, terwijl de berries op hun plaats blijven. Wanneer de bak van de hoogkar echter gekipt moet worden, gaat het hele voorstel van de kar omhoog. [N 17, 16 + 50b; N G, 54b + 64b; JG 1a; JG 1b; JG 1d; JG 2c; L 32, 63; L 34, 10; A 27, 20; Lu 5, 20]
I-13
|
| 20416 |
beschuit met muisjes |
beschuiten met muizenkeuteltjes:
Syst. WBD
besjuute met moezekèùtelkes (L324p Baexem, ...
L324p Baexem)
|
Beschuiten met muisjes [N 16 (1962)]
III-2-2, III-2-3
|
| 20629 |
beschuitpap |
beschuitenpap:
Syst. WBD
besjuutepap (L324p Baexem)
|
Melk met beschuiten (beschuitepap, luiwijvenpap, romme met bestelle?) [N 16 (1962)]
III-2-3
|